muhtemel bir söz ile çabuk tekfir edilmez.

   Eğer desen: Muhtelif tarikatlarda vardır muhtelif ayinler, ibadet şekli giymiş?

   Derim: Üç şartı varsa, bir niyet-i hayır ile, belki de zarar vermez.

   Birinci şartı şudur: O, münafi olmamak

   kat’an vakar-ı zikre, hem âdâb-ı huzura.

   İkincisi: Menhi olan ef’alin içinde bulunmamak. Menhi olsa, hiç olmaz.

   O ef’al ve harekât kasdî birer ibadet nazarıyla yapmamak.

   Evet, hâl ve harekât, ihtiyarî ve kasdîden daha ziyade olmalı;

   şuursuz, incizabî, ıztırarî. Başka çeşit yakışmaz.

   Zira asl-ı ibadet, bizzat nefs-i zikirdir.

   O ahval-i mübaha, bir vesile-i müşevvik.

   Harekâtı ta’yinde ihtiyar-ı zâkiri ayet serbest bırakmış, mübahta takyid etmez.

   O ef’al, hiç benzemez şer’an muayyen olan ibadat ef’aline.

   Zira ef’al-i şer’î, bir ceviz-i Hind’e benzer,

   süt-misal lübbü gibi beyaz kışrı da lübdür; cevizimize benzemez.

   Fakat ayine-i zikirde olan ef’al ve ahval, cevizimize benziyor;

   kışrı bir gılafdır, hiçbir vakit yenilmez;

   ceviz-i Hind’e benzemez, ona makis olamaz.

   Kâinattaki Faaliyette Büyük Bir Lezzet Var

   Bir hikmet-i ezelî, dest-i kudret, fıtratta bilkuvveden bilfiile çıkarmak,

   hem kuvvetten amele geçirmek için bir faaliyet derc etmiş.

   O faaliyet içinde şedid bir lezzeti mezcetmiş,

   mütenevvi her şeyde müstetir olan lezzeti