hikmet tensib ediyor, inayet müstelzimdir. Belâgat der:

   Ahsen ona eder istinad, sırr-ı nizam-ı cihan.

   Tokmak gibi bu cevap o şeytanın başına öyle müthiş bir indi

   ki o şeytanı kaçırdı, zabtetti insanoğlu o meydan-ı imtihan.

   Bundan da mülzem oldu o şeytan, döndü, dedi:

   Dersiniz: Kur’an beşere rahmet. Halbuki ekseriyet elîm zahmete düştü,

   sebeb, küfür ile küfran. Yine o insan dedi:

   Zeminde yüz çekirdek, mâ ve ziya gelmezse, sağlam kalıyor.

   Fakat çekirdek, kıymeti de beş para; eğer şems ve âsuman

   mâ ve ziya verirse, sekseni sû-i mizacları için eğer çürüse,

   yirmisi her biri bir şecer-i meyvedar, bir ağac-ı sayedar.

   Ger verilse bir lisan, her çekirdek diyecek: Ey âb-ı hayatımız!

   Ey ziya-yı ruhumuz! Siz mahza rahmetsiniz.

   Pek şefkatli bir elden bize süzülmüşsünüz.

   Sizi bize gönderen o Rahim hem Rahman.

   Yahut mehd-i zeminde yüz yumurta bulunur, fakat hüma tayrının.

   Eğer tayr oturmazsa, onlar sağlam kalır. Fakat birer adi yumurta.

   Ne kıymettar, ne mizan. O kuş, eğer otursa,

   şefkatli harareti onlara da verirse, çendan seksen bozulsa,

   lâkin yirmisi her biri birer piliç çıkacak. O nev’e gelse lisan,

   mutlak böyle diyecek: Ey şefkatli valide! Ey hürmetli mürebbi!

   Sen bir lâtif rahmetsin diyecek, ayağına kapanıp şükran ile öpecek.

   O hüma-misal, hüdâ-yı Kur’an.

   Kaçtı o şeytan, dedi: Seninle işim yoktur. Korkarım senden.

   Beni yolumdan şaşırtırsın ey insan-ı bîaman.