BEŞİNCİ ŞUA: Sahife-i müstakbelde rub’u nev-i beşerin ruhunda hükümran olmuş mesele-i şeriatı mütâlaa edeceğiz. Öyle ise dört nükteyi nazar-ı dikkatten dûr etmemelisin.

   Birincisi: Bir şahıs, dört veya beş fende meleke sahibi mütehassıs olmaz; meğer harika ola.

   İkincisi: Mesele-i vahide iki mütekellimden sudur eder, birisi mebde ve müntehasını ve siyak ve sibaka mülâyemetini ve ehavatıyla nisbetini ve mevzi-i münasibde istimalini yani münbit bir zeminde sarfını nazara aldığı için, o fende olan maharetine ve meleketine ve ilmine delâlet ettiği halde; öteki mütekellim şu noktaları ihmal ettiği için, sathiyetine ve taklidiyetine delâlet eder. Halbuki kelâm yine o kelâmdır.

   Üçüncüsü: İki asır evvel harika sayılan keşf, bu zamana kadar mestur kalsaydı, tekemmül-ü mebadi cihetiyle bir çocuk da keşf edebildiğini nazara al; sonra on üç asır geri git, o zamanların tesiratından kendini tecrid et, dehşet-engiz olan Ceziretü’l-Arab’ta otur, dikkatle temaşa et, görürsün ki: Ümmî, tecrübe görmemiş, zaman ve zemin yardım etmemiş tek bir adam ki, yalnız zekâya değil, belki gayet kesîr tecarübün mahsulü olan fünunun kavaniniyle öyle bir nizam ve adaleti tesis ediyor ki, istidat-ı beşerin kameti, netaic-i efkârı teşerrübünden tekebbür ederse, o şeriat dahi tevessü ederek ebede teveccüh eder.