S— Hangi cemiyettensin, neden muhalefeti şiddetle tenkid ediyorsun?

   C— Şüheda cemiyetindenim. Tek bir veliyi inkâr veya istihfaf etmek, meş’umdur. Öyle ise, iki milyon evliyaullah olan şühedayı inkâr etmek ve kanları heder saymak, meş’umların en meş’umudur.

   Zira muhalefet der: “Haksız olarak harbe girildi, hasmımız haklı idiler. Cihad değildi.” İşte şu hüküm, iki milyon şühedanın şehadetini inkârdır.

   Bence en çok duamız bu olmalı:

اَللّٰهُمَّ لاَ تَجْعَلْ بَاْسَنَا بَيْنَنَا

   Bir hakikat var ki, en bedevi ve hatta vahşi insanlar dahi o hakikate karşı serfüru-berde-i itaat ve ihtiramdırlar. Bir aşiretten mütehasım iki kabile, hariç bir hasım zuhur etse, sevk-i tabiîyle dahilî husumet tatil edilir. Şâyan-ı istiğrabdır ki, medenî, münevver telâkki edilenler o vahşilerden çok aşağıdırlar. Husumet-i hariciyenin zuhuruyla, dahilî husumeti teşdid ederler. Eğer medeniyet ve fen böyle ise, insanın saadeti vahşet, cehalettedir.

***

   Âlim-i mürşid koyun olmalı, kuş olmamalı. Şu kuzusuna süt, bu yavrusuna kay verir.

   Bâtıl şeyleri tasvir, sâfi zihinleri idlâldir ve cerhdir. Ba’dehu cerh ve red ile tedavi ya olur ya olmaz.

   Biçare İstanbul, mütebayin, dahiyane prensiplerin telkinat-ı musırraneleriyle kabiliyet-i telkihasını kaybetmiştir. Zihni âlufte olmuştur.

***

   Nisyan bir nimettir, yalnız her günün âlâmını çektirir, müterakimi unutturur.