Tenbellik ettik. Beş sene yirmi dört saat talim, meşakkat, tahrik ile bir nevi namaz kıldırdı. Hem senede yalnız bir ay oruç için nefsimizden istedi. Nefsimize acıdık. Keffareten beş sene oruç tutturdu. Ondan, kırktan yalnız biri, ihsan ettiği maldan zekât istedi. Buhl ettik, zulmettik. O da bizden müterakim zekâtı aldı.  اَلْجَزَاءُ مِنْ جِنْسِ الْعَمَلِ

   Mükâfat-ı hazıramız ise; fasık, günahkâr bir milletten, humsu olan dört milyonu velâyet derecesine çıkardı; gazilik, şehadetlik verdi. Müşterek hatadan neşet eden müşterek musibet, mazi günahını sildi.

   Yine biri dedi:

   – Bir âmir, hata ile felâkete atmış ise?

   Dedim:

   – Musibetzede mükâfat ister. Ya âmir-i hatadârın hasenatı verilecektir, o ise hiç hükmünde; veya hazine-i gayb verecektir. Hazine-i gaybda böyle işlerdeki mükâfatı ise, derece-i şehadet ve gaziliktir.

   Baktım, meclis istihsan etti. Heyecanımdan uyandım. Terli, el pençe yatakta oturmuş kendimi buldum. Gece böyle geçti.

   Aynı gün pür-ümid, başka ve dünyevî bir meclise gittim. Dünyevîler dediler:

— Neden geldin geleli siyasete karışmıyorsun?

   Dedim:  اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ وَالسِّيَاسَة

   — Evet İstanbul siyaseti İspanyol gibi bir hastalıktır. Fikri hezeyanlaştırır. Biz müteharrik-i bizzat değiliz, bilvasıta müteharrikiz. Avrupa üflüyor, biz burada oynuyoruz. O tenvim ile telkin eder, biz kendimizden hayal edip, asammane tahribimizde eser-i telkini icra ederiz. Mademki menba Avrupadadır. Gelen cereyan ya menfi veya müsbettir.