amik bir nefret hissiyle kendini Avrupa’nın veled-i nâmeşruu göstermek ^{(Nüsha farkı)}  ve fikr-i ihtilâl ve meyl-i tahrip ve aldatıcı cerbezenin neticesi olan hicv-i âsiyane, müfteriyane, namus-şikenâne ile kendi fir’avniyetini ve zımnen medh ve gururiyetini ve bilmediği halde İslâm’a düşmanlığını göstermek ^{(Nüsha farkı)} ve fir’avniyet, enaniyet, gururun ^{(Nüsha farkı)} hükmüyle milletine karşı şer’an, aklen, hikmeten mükellef olduğu hiss-i şefkat, meyl-i incizab, meyelan-ı muhabbet, temayül-ü ihtiram, arzu-yu merhamet, seciye-yi fedakârî yerlerine hiss-i tahkir, meyl-i nefret, irade-i istihfaf, meyelan-ı techil, arzu-yu taazzum, temayül-ü infiradî ikame edip, hamiyetsizliğini, asılsızlığını göstermek nazar-ı hakikatte öyle bir cani ve menfur olur ki, mesela: Birisi Paris’te, sefahet âleminde bir madamın kametinde istihsan ettiği bir libası, muhterem bir hocaya giydirmeğe çalışmak gibi bir hareket-i ahmakane ve caniyanede bulunur. ^{(Nüsha farkı)}  Zira hamiyet ise, muhabbet, hürmet, merhametin netice-i zaruriyesidir. Onsuz olamaz ^{(Nüsha farkı)} ve illâ yalandır, sahtekârlıktır. Nefret, hamiyetin zıddıdır.

   Mutaassıblara hücum eden Avrupa’nın kâselisleri, her biri yüz mutaassıb kadar meslek-i sakiminde ^{(Nüsha farkı)} mutaassıbdır. Bunlardan birisi Şekspir medhinde ettiği ifratı, şayet bir hoca Şeyh-i Geylânî medhinde etseydi, tekfir olunacaktı. Heyhat! Bunların neresinde millete muhabbet ve millet için hamiyet...

   Esefa! Heyet-i içtimaiyeyi faaliyet ve harekete götüren çok ukde-i hayatiyelerden bizde inkişafa başlayan yalnız fikr-i edebiyat, bahusus şairane, müfritâne, edeb-şikenâne, hod-pesendâne olan fikr-i hiciv ve arzu-yu tahkirdir...  وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا  tedib-i hakikiyeye karşı edebsizliktir ki, birbirine saldırıyor.