Üçüncüsü: Şaz ve nadir olarak istidat-ı zamanın fevkinde çok kimseler gelip, gitmiş. Nâs, ibtida onlara cünun veya abes isnadından sonra sihre veya harikaya hamletmişler. Birinci ve ikinci noktanın mabeyninde olan tezad, cinnetime hükmeden zevatın delil ve müddealarında olan tezada îmadır. Zira ef’alleriyle demişler: “Divanedir. Çünkü her mesail-i müşkileye cevap veriyor.” Böyle delil getiren delidir.
Dördüncüsü: Asabî adam, hususan benim gibi sinirli bir kimsenin telâş ve hiddet etmesi zaruridir. Bahusus bir fikr-i âliyi yani hürriyet-i şer’iyeyi on beş sene zihninde taşıyan ve bilfiil karib olduğu zaman, yani bir inkılâb-ı azim ile kendini muhatarada ve mehlekede görse ve temaşasında mahrum kalsa, nasıl telâş ve hiddet etmesin? Hem de benden daha divane Zaptiye Nazırı’dır. Zira benden daha hadiddir. Hem de bu cinnet-i muvakkataya mübtelâ olmayan binde birdir.
وَ كُلُّ النَّاسِ مَجْنُونٌ وَلٰكِنْ عَلٰى قَدَرِ الْهَوَى اخْتَلَفَ الْجُنُونُ
Eğer müdahene, temelluk, tazarru-u sennurî, menfaat-ı umumiyeyi menfaat-ı şahsiyeye feda etmek aklın muktezasından addedilmek lazım gelirse, şahid olunuz, ben o akıldan istifamı veriyorum. Divanelikle -ki, bence bir mertebe-i masumiyet gibidir- iftihar ediyorum.
Dört nokta şüpheyi davet etmiş. Onları bilerek bazı hikmet-i hafiye için yapmışım.
Birincisi: Şekl-i garibim. Bu muhalif libasımla makasıd-ı dünyeviyeden istiğnâmı ve âdât-ı beldeye adem-i müraaattan özrümü ve ahval ve etvarımı nâsa muhalefetini ve münasebet-i zâhir ve bâtın ile tabiîlik insaniyetimi ve milliyetimin muhabbetini ilan etmek içindir.
