DEVR-İ İSTİBDAT VE SAİD-İ KÜRDÎ ^(n.f)

(Tımarhanede tabible vaki olan maceram)

   Ey tabib efendi! Sen dinle, ben söyleyeceğim. Cinnetime bir delil daha senin eline vereceğim. Sual olunmadan cevap. Antika bir divanenin sözünü dinlemeyi arzu edersiniz. Muayenemi muhakeme suretinde istiyorum. Senin vicdanın da hakem olsun. Tabibe ders-i tıb vermek fuzûlilik, amma teşhis-i illete yardım edecek noktalar hastanın vazifesidir. Hem de istikbal sizi tekzib etmemek için dinlemenize lüzum görürsünüz. Şu dört noktayı nazar-ı mütalâaya alınız:

(Ve sonra yine tımarhanede iken verdiğim bazı izahatın suretidir.)

   Birincisi: Ben Kürdistan dağlarında büyümüşüm. Kaba olan ahvalimi Kürdistan kapanıyla tartmalı, hassas olan medenî İstanbul mizanıyla tartmamalısınız. Öyle yaparsanız, maden-i saadetimiz olan Dersaadet’ten önümüze sed çekmiş olursunuz. Hem de ekser Kürdleri tımarhaneye sevketmek lâzım gelir. Zira Kürdistan’da en revaçlı olan ahlâk, cesaret, izzet-i nefs, salâbet-i diniye, muvafakat-ı kalb ve lisandır. Medeniyette nezaket denilen emr, onlarca müdahenedir.

   İkincisi: Benim elbisem gibi ahval ve ahlâkım da nâsa muhaliftir. Hak ve nefsü’l-emri mihenk itibar ittihaz ediniz. Zamanın veya âdetin revaç verdiği bazı ahlâk-ı seyyieyi –görenek vasıtasıyla numune-i imtisal olmuş– mikyas yapmayınız. “Neme lâzım, başkası düşünsün” feryad-ı meyyitaneyi gibi vermeye... Müslümanım. İslâmiyet cihetiyle manen memurum ve sadakatle mükellefim. Millete, din ve devlete nafi olan bir şey düşüneceğim.