Anladım iş fena, itaat muhtel, nasihat tesirsizdir. Yoksa her vakit gibi yine o ateşin itfasına teşebbüs edeceğim. (1) Fakat avam çok, bizim Kürdler gafil ve safdil; ben de bir şöhret-i kâzibe ile görünüyordum. Üç dakikadan sonra çekildim, Makri köyüne gittim; tâ beni tanıyanlar karışmasınlar. Rast gelenler (1) de karışmamak tavsiye ettim. Eğer zerre miktar dahlim olsaydı –zaten elbisem beni ilân ediyor, şöhret de beni büyük gösteriyor– bu işte pek büyük görünecektim. Belki Ayastafanos’a kadar tek başıma olsun mukabele ederek isbat-ı vücud edecektim. Merdane ölecektim. O vakit dahlim bedihi olurdu, tahkike lüzum kalmaz idi.
İkinci günde, ukde-i hayatımız olan itaat-ı askeriyeden sual ettim. Dediler ki: “Askerin zabitleri, asker kıyafetine girmiş, itaat çok bozulmamıştır.” Tekrar sual ettim: “Kaç zabit vurulmuş?” Beni aldattılar, dediler: “Yalnız dört tane. Onlar da müstebid imişler. Hem de şeriatın âdab ve hududu icra olacak.” Ben de gazetelere baktım; onlar da o kıyamı meşru gibi tasvir ediyorlar idi. Ben de bir cihetten sevindim. Zira en mukaddes maksadım, şeriatın ahkâmını tamamen icra ve tatbiktir. Fakat itaat-ı askeriyeye halel geldiğinden nihayet derecede meyus ve müteessir oldum. Ve umum gazete ile askere hitaben neşrettim ki:
“Ey asker! Zabitleriniz bir günah ile nefislerine zulüm ediyorlarsa, siz o itaatsizlikle otuz milyon Osmanlı ve üç yüz milyon nüfus-u İslâmiyenin birer birer haklarında zulmediyorsunuz. Zira umum İslâm ve Osmanlıların haysiyet ve saadet ve bayrak-ı tevhidi sizin itaatinizle kaimdir. Hem de şeriat istiyorsunuz, itaatsizlikle şeriata şiddetli muhalefet ediyorsunuz.”
Ben onların hareketini ve şecaatlarını okşadım. Zira; efkâr-ı umumiyenin yalancı tercümanı olan cerideler, nazarımıza hareketlerini meşru göstermiştiler. Ben de takdir ile beraber nasihatı bir derece tesir ettirdim. Yoksa böyle âsan olmaz idi.
Ben ki, bilfiil tımarhaneyi ziyaret etmiş bir adamım. “Böyle işler neme lâzım, akıllılar düşünsün” demediğimden cinayet ettim.
