S— Şeyhlere hücum hatardır. İçlerinde evliya bulunur.

اَلاَ تَخَافُ اَنْ تُصِيبَهُمْ بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحَ عَلٰى مَا فَعَلْتَ مِنَ النَّادِمِينَ

   C—

⁽¹⁾  

اِنَّ الْمَوْلٰى جَلَّ جَلاَلُهُ قَدْ وَسَمَ بِقُدْرَتِهِ عَلٰى جِبَاهِهِمِ الرَّفِيعَةِ نَقْشَ الْحَقِيقَةِ وَمُرَادِى اَنْ اُرْشِدَ مَنْ طَاشَ فَهْمُهُ مِنْ ذٰلِكَ النَّقْشِ

   Evet, benim hücumum onların aleyhinde değil, lehlerindedir. Tâ onların suretiyle kendini gösteren bazı ehliyetsiz, onların kıymetini tenzil etmesin.

   Beni tehdid ile vazgeçiremezsiniz. Azm-ı kat’î ile maksadımın yoluna tesadüf eden herbir mehâlike gireceğim. Şu hayat-ı dünyevi, edna bir Ermeni, milletine feda ettiği halde; ben ki, şu hayat ile alâkam pek zayıf.. bahusus yedi defadır şu hayat elimden uçacak idi, emaneten elimde bırakılmış. Bunu vermekten minnet etmek hakkım değildir. O ruh, kafesten ağaca uçmak; akıl, re’sden yeise kaçmak istedikleri halde, ileride feda için ibka edildi. Bu hayat ile tehdid etmek hiçtir. Kaldı ki, hayat-ı uhreviye ile tehdid ediyorlar. Ondan da hiç minnet çekmem. Şimdiki, nâr-ı teessüfle muhterik bir ruh, olsun onların bedduasıyla Cehennem’de yansın; o teessüf ateşini içinden çıkarmak ile vicdan, maksaddan bir firdevs tazammun ettiği gibi, hayal dahi emelden bir Cennet’i teşkil edecektir. Umumun malûmu olsun ki, iki elimde iki hayatımı tutmuşum; iki hasım için, iki meydan-ı mübarezede iki harb ile meşgulüm. Tek hayatlı olan adam meydanıma çıkmasın.

   S— Şimdiki şeyhlerden ne istersin?

   C— Daima onların demdemelerinin mevzuu olan ihlâsı; hem de tekye denilen manevileşmiş kışlada, tarikat denilen ruhanileşmiş askerlikte ona murabıt oldukları olan cihad-ı ekber ve terk-i iltizam-ı nefs;