S— Bir-iki senedir herkesde bir arzu-yu diyanet ve meyelân-ı hak uyanmıştır. Hatta bizim Gewdan, Mamxoran hırsızları da Şeyh Ahmed’in bir nasihatı ile sofi olmuşlar. 

وَقَدْ قَطَعَ الطَّرِيقَ عَلَى الشَّقَاوَةِ هٰذَا الْمَيَلاَنُ

   C— Reşadet-penah şeyh-i meşrutiyet sayesindedir. Zira, meşrutiyet taht-ı efkâra çıktı; hablü’l-metin-i milliyeti ihtizaza getirdi; nuranî urvetü’l-vüska olan İslâmiyet ihtizaza geldi. Her bir müslim anladı ki, başıboş değil. Menfaat-ı müştereke ile ve hiss-i mücerred ile başkalarıyla bağlıdır. Umum İslâm bir aşiret gibi birbiriyle merbuttur. Nasıl bir aşiretten bir adam bir iyilik etse, umum aşiret bu namus ile iftihar eder, hissedar olur. O namus bir olarak kalmaz. Binlerce ayinede görünen bir mum gibi, bin olur. O aşiretin rabıta-i hayatiyesine nur ve kuvvet verir. Eğer birisi bir cinayet işlese, bütün efrad-ı aşiret onunla bir derece müttehem sayılır. Mesela: Şu mecliste olan adamlar birbiriyle bağlı olursa, birisi kendini çamura atsa, arkadaşlarını ya beraber düşürecek veya tahrik ile tâciz edecektir. Binaenaleyh, şimdi bir günah “bir”likte kalmaz, bine çıkar. Bir hayır 

    كَمَثَلِ حَبَّةٍ اَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِى كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ   hükmüne geçer.

   İşte şu nüktedir ki, ya fikren veya ruhen uyanmışlara ağlamağa hâhiş vermiştir. Bir bahane ile ağlar, tevbekâr olur. Lâkin, minare başında olan akıl, kalîb-i kalb dibinde bulunan sebebini iyi göremiyor.

   Elhasıl: İslâm uyandı ve uyanıyor. Pisliği pis, iyiliği iyi olarak gördüler. Ha; şu dereler aşairini tevbekâr eden şu sırdır. Hem de bütün İslâm yavaş yavaş bu istidadı almakta ve kesbetmektedir. Lâkin siz bedevî olduklarınızdan fıtrat-ı asliyeniz oldukça bozulmamıştır. Milliyete daha yakınsınız.