Bersiv: Hûn şaş in, hûn xapiyane yan jî hûn dixapînin. Lewra Ewrûpe bawerhişkê ola xwe ye. Heta ji yekî Bulxar re yan jî ji leşkerekî Îngilîz re yan jî ji serseriyekî Fransiz re were gotin ku “Şaşikê girêde, tu girê nedî, tu dê bikevî girtîgehê!”, li gorî pêwistiya hişkebaweriya xwe dê bibêje: “Neku hûn min biavêjin girtîgehê, hûn min bikujin jî ez ê vê heqaretê li ola xwe û li netewaya xwe nekim!”
Hem dîrok şahid e ku: Ehlê Îslamê kengî tam xwe bi ola xwe ve girê dabe, nîsbet wê demê bi pêş ve çûye. Kengî selabet terikandibe bi şûn de maye. Lê Îsewîtî berevajiyê wê ye. Ev jî ji cudayiyeke esasî ya girîng çêdibe.
Hem Îslamiyet li olên din nayê qiyaskirin. Misilmanek ji Îslamiyetê derbikeve û ola xwe biterikîne, êdî nikare tu pêxemberan qebûl bike; bê guman êdî nikare Cenabê Heq jî qebûl bike û ya rast tu tiştên pîroz nas nake; bê guman wijdaneke wî ya bibe sedema kemalatê namîne, genî dibe. Ji ber wê çendê ye ku li ber çavê Îslamiyetê mafê jiyana kafirê herbî heye. Li derve be û aştiyê bike, li hundir be cizyeyê bide; ji hêla Îslamiyetê ve jiyana wî parastî ye. Bes mafê jiyana mûrtedî (yê ji olê derketî) tune. Lewra, wijdana wî xirabûye, ji jiyana civakî re dikeve şûna jehrê. Hal bi hal, bêolekî Îsewiyan dibe ku rewşeke wî ya kêrdar ji jiyana civakî re mayî be. Dibe ku hin pîrozweran qebûl bike û baweriya wî bi hinek pêxemberan hebe û ji aliyekê ve dibe ku Cenabê Heq pesend bike.
Gelo, ev ehlê bîd’eyê û ya rast ev bêolanê han, di vê bêoliyê de çi berjewendiyê dîbînin? Eger ew endîşeya rêvebirin û asayîşê dikin; birêvebirin û berterefkirina xirabiyan yên deh serseriyên bêol yên Xwedê-nenas ji rêvebirina hezar oldaran zehmettir e. Eger ew endîşeya bipêşdeçûnê dikin, ew bê olan wek çawa ji rêveberiya hikûmatê re zerardar in, herweha ji pêşdeçûnê re jî asteng in. Ewleyî û asayîşa ku esasa bipêşdeçûn û bazirganiyê ye, dişikênin. Ya rast ew ji aliyê meslekê ve texrîbatker in. Di dinyayê de debengê herî mezin ewe ku ji serseriyên bêol yên holê hêviya bipêşdeçûn û bextewariya jiyanê dikin.
Debengekî holê ku di meqamekî girîng de bû holê gotibû: “Me got Ellah Ellah em bi şûn de mayîn. Ewrûpayê got top û tifing, bi pêş de çû.
Li gorî distûra “Bersiva yê debeng dengekirin e” bersiva di hemberî yên holê de deynekirin e. Bes ji ber ku li pey hin debengan aqilmendên bedbext hene em ê bibêjin ku:
