Îslamiyet, ola tewhîda rastîn e ku; wesiteyan û esbabî dide sekinandin (îskat.) Xweperestiyê dişikêne, perestiya xalis saz dike. Ji rubûbiyeta nefsê bigre her cur rubûbiyeta batil ji holê radike, red dike. Ji ber vê razê ye ku mirovekî mezin yê ji xewasê bûbe oldarekî tam bêgav e ku xweperestiya xwe biterikîne. Yê xweperestiya xwe neterikîne selabeta olî û hinkê jî ola xwe diterikîne.
Lê belê heçî Ola Îsewîtiya ya niha ye; ji ber ku “Baweriya Welediyet”ê qebûl kiriye, bandoreke rastî dide wesite û sebeban. Li ser navê olê xweperestiyê naşikêne, bêguman bi navê cîgirekî pîroz yê Cenabê Îsa Eleyhîselam pîrozweriyekê dide wê xweperestiyê. Ji ber wê çendê, dibe ku xewasên Îsewiyan yên ji aliyê dinyayê ve di meqamên herî mezin de ne bibin oldarên tam. Heta, gelek yên mîna serokkomarê berê yê Emerîkayê Wîlson û serokwezîre berê yê Îngilîz Loîd George hene ku her yek ji wan mîna papazekî bûne oldar. Lêbelê di nav misilmanan de yên ketîn di wan meqaman de kêm hebin ku bibin oldarekî tam û bi selabet bimînin. Lewra nikarin dest ji quretiyê û xweperestiyê berdin. Teqwaya rastîn jî, bi quretî û xweperestiyê digel hev kom nabin.
Belê wek çawa hişkebaweriya xewasên Îsewiyan û neyîna selabeta xewasên misilmanan cihêtiyeke girîng destnîşan dikin; eynen welê jî: Feylesofên ku di nav Îsewiyan de derdikevin ji ola xwe re bêgane ne yan jî dijber in û beşeke mezin ya hekîmên ku di nav misilmanan de derdikevin, hikmetên xwe li ser esasên Îslamiyetê ava dikin; eva hanê cihêtiyeke girîng nîşan dide.
Bi gelemperî îsewiyên nexwende yên ketîn zindanan û karesatan hawara xwe nagihînin dînî. Berê gelekên wan dibûn bê dîn. Heta şoreşvanên ji aliyê dîrokê ve meşhûr yên ku Şoreşa Mezin ya Fransayê derxistine ku ji wan re “bêolên serserî” tê gotin beşa wê ewama karesatzede ye. Lêbelê di Îslamiyetê de bi giştî yên ketîn zîndanê û karesatê hawara xwe digihînin olê û dibin oldar. Vaye ev rewş jî cihêtiyeke girîng nîşan dide.
ÎŞARETA SISÊYAN
Ehlê bîd’eyê dibêjin ku: “Ev hişkebaweriya olî em bi şûn de hiştine. Ji bo ku yek di vê sedsalê de bijî pêwist e dest ji hişkebaweriyê berde. Ewrûpe piştî dest ji hişkebaweriyê berda bi pêş de çû?
