axaftina xwe ya mîna parêzeran ya di awayê îzharkirina fezîletê de, tercîhkirina enaniyetê ya li ser heqê û însafê (ji ber van) li delîlan were geran ne caîz e. Lewra, ji ber ku aqilê wî hedîsê holê muteşabîh ranagire; eger înkar bike, deriyeke bidehşet vedike, ango dibe sedem ku wan hedîsên qet’î yên aqilê wî yê biçûk ranegire jî înkar bike. Eger wateya zahirê hedîsê bigre, welê qebûl bike û belav bike, dibe sedema nerazîbûna ehlê delaletê û (herweha dibe sedem ku ehlê delaletê) bibêjin “ev xurafe ne.” Hemin dêhn û bal hatiye kişandin ser vê hedîsa mûteşabîh û ev cûre hedîs gelek hatine (rîwayetkirin), helbet pêwist e heqîqeteke ku van gumanan ji holê rabike were beyankirin. Ev hedîs qet’î be, ne qet’î be pêwist e ew heqîqet bê bibîranîn.
Vaye, em tefsîlata ku di wan rîsaleyên ku me nivîsandine de, taybet di Çiqila Sisêyan ya Peyva Bîst û Çarê de bi Duwanzdeh Asilan û di Çiqila Çarê de û di esasekî pêşgotina teqsîmata wehyê ya di Nameya Nozdehê de bes dibînin, li vir em ê bi kurtasî vê heqîqetê destnîşan bikin. Holê ku: Ferîşte mîna mirovan bi sûreteke tenê nayên sînorkirin; ku mûşexes bin mîna kuliyan e. Cenabê Ezraîl lênêrê (nazir) wan ferîşteyên ku bo standina rûhan wekîl hatine tayînkirin.
“Gelo giyanê her miriyekî Cenabê Ezraîl Eleyhisselam bi xwe distîne? Yan jî arîkarên wî distîne?” Di vê mijarê sê pîşe (nêrîn) hene:
Pîşeya Ewil: Ezraîl Eleyhisselam giyanê her kesî distîne. Karek ji karekî re nabe asteng, Lewra nûranî ye. Tişteka nûranî dibe ku ew bixwe bi wesîteya neynikên bêhed û hesab li derên bêhed û hesab bin û têkeve şeklên wan (temesûl dibe). Dirûvpevxistinên (temesûlên) nûraniyê xwediyê taybetmendiya wî kesê nûranî ye; ew bi xwe tê hesabê, ne yekî din e. Wek çawa mîsalên Rojê yên di neynikan de ronî û tîna Rojê nîşan didin; rûhaniyên mîna ferîşteyan jî, mîsalên wan yên di neynikên cihê cihê yên di alema mîsalê de eynen ew bi xwe ne, taybetmendiya wan nîşan didin. Bes dirûvpevxistina (temesul) wan li gorî gêrûfena (qabîliyeta) wan e. Wek çawa Cenabê Cebraîl Eleyhîselam, di demekê da, di wê xuleka ku di şiklê Dihye de bû û di nav Sehabiyan de bû; (di heman xulekê da) li hezaran deran di şiklên cihê de, li ber Erşê E’zem, bi wan baskên xwe yên fireh û muhteşem yên bi qasî ji rojhilat hetanî rojava secde dikir.
