di her ferdekî de sen’eteke deqîq heye; eva hanê vê rastiyê nîşan dide. Eger ew mewcûdat rasterast ji Sani’ekî bitenê re neyê dayîn, wê demê her mewcûdek bi qasî hemî mewcûdatî zehmet dibe û hemû mewcûdat dadikeve qîmeta mewcûdekî tenê. Li gorî vê rewşê yan dê tiştek neyê wicûdê, yan jî eger bête wicûdê jî dê bêqîmet be, bibe tune

   Vaye ji ber vê razê ye ku: Sofestaiyên ku di nav ehlê felsefeyê de yê herî zêdegavî kirîn ew in, (wan Sofestaiyan) ji ber ku berê xwe ji rêya heqê dane alî, li rêya kufir û dellaletê nihêrîne, dîtine ku rêya şirkê sedhezar carî ji rêya heq û ji rêya tewhîdê zehmettir e, gelek û gelek nemaqûl e. Ji ber wê çendê bivênevê heyîna (wicûda) her tiştî înkar kirine û ji aqilî îstîfa kirine.

   Çaremîn: Zatê Qedîrê ku bi van kiryarên (ef’al) xwe yên xuya dikin di vê gerdûnê de teserrufê dike.. (belê) li gorî qudreta (Wî Zatê Qedîr) îcada Bihiştê bi qasî biharekê hêsan e û îcada biharekê bi qasî kulîlkekê hêsan e. Û spehîtiya sen’etê kulîlkekê û şêrînahiya afirandina wê bi qasî biharek şêrîn û biqîmet dibe. Razên vê heqîqetê sisê ne.

   Yekemîn: Wicûb û tecerûda ku di Sani’î de ye,

   Duyemîn: Bêqeydîbûna (edemê teqeyyud) Wî ya cudatiya mahiyetê

   Sêyemîn: Cihnegirtin (ango edemê teheyyuz) û parçenebûn (edemê teheyûz) e

   Raza Yekemîn: Ku wicûb û tecerûd (bi vî hawî) dibe sedema hêsaniyeke zêde razeke gelek kûr e. Em ê bi temsîlekê nêzîkî fêhmê bikin. Holê ku:

   Mertebeyên wicûdê têvel (muxtelif) e. Û alemên wicûdê cuda cuda ne. ji ber ku cuda cuda ne, zereyek ya tebeqeyekke wicûdê ya di wicûdê de rusûxa wê heyî bi qasî çiyakî tebeqeya wicûdeke ya ji wê tebeqeyê siviktir e ye. Wek mînak: Quweta hafizeyê ya di serî de ku bi qasî gormizê (xerdel) ye û ji alema şehadetê ye wicûdeke bi qasî pirtûxaneyekê ya ji alema manewî dikeve nava wê. Eger hişmendî û hêza îcadî ya wê neynik û hafizeyê ku ji alema xaricî ne heba, bi hêza zereyeke wicûda xaricî, dikariya di wê wicûda manewî û mîsalî de teserrufat û tehewulatên bêhed û bêhesap bikiraya.