Ew Sani’ê ku bi van kiryarên xwe yên dixuyin di vê gerdûnê de teserrûfê dike û wê îcad dike zanyariyeke Wî ya ku her der dorpêç kiriye heye. Û ew zanyarî taybetiyên Wî yên zerûrî ne; cihêbûna wê negengaz e. Wek çawa roj hebe û ronahiya wê nebe neqabil e, eynen welê hezaran caran ji wê bêhtir ne qabil e ku zanyariya wî Zatê ku ev mewcûdata bîrêkûpêk îcad kirî ji Wî cihê bibe. Wek çawa ev zanyariya ku her der dorpêç kirî (ilmê muhît) ji wî Zatî re pêwist e, ji aliyê munasebetê ve ji her tiştî re jî pêwist e. Ango negengaz e ku tiştek ji wî veşartî bimîne. Wek çawa tişta ku bêperde li ser erdê be û di pêşberî rojê be, negengaz e ku ew tişt rojê nebîne, hezar qatî bêhtir neqabil e û nemimkun e ku tişt ji nûra zanyariya wî Alimê Zulcelal veşarî bimînin. Çimkî hizûr heye. Ango her tişt di daîreya dîtina Wî de ye û pêşberî Wî ye û kartêkirina Wî ya her tiştî heye. Eger ev roja bêcan, ev mirovê aciz û ev rontgena nehişmend her çiqas hadis in (paşê hatine çêkirin), naqis in û ariz in (paşê hatine çêkirin) jî, lê ronahiya wan tiştên di pêşberî xwe de bibînin û nifûzî wan bikin; helbet tiştek ji nûra ilmê ezelî, ku hem wacib e, hem mûhît e, hem jî zatî ye nayê veşartin û derveyî wî namîne. Nîşane û ayetên bêhed û bêhesap yên gerdûnê ku vê rastiyê nîşan didin hene. Bi taybetî;
Hemû ev hikmetên ku di mewcûdatê de xuya dikin wê zanyariyê nîşan didin.
Hemû ev mewcûdata biîntîzam ku her yek ji wan di nav pîvanekê de ye û hemû hey’etên (şiklên) bipîvan ku her yek ji wan di nav întîzamekê de ye dîsa wî ilmê muhît nîşan didin. Çimkî karkirina bihikmet bi ilmê çêdibe.
Hemû arîkarkirin û xemilandinan wî ilmî nîşan didin. Yê bi pîvan, bi mêzîn û li gorî sen’etkaran çêbike, helbet xwe dispêre ilmekî zêde.
Hem hemû ev mîqtarên birêkûpêk yên di mewcûdate de xuya dikin û ev şeklên ku li gorî hikmet û meslehetê hatine kişandin, ev wezyet û hey’etên mêwedar yên heçku bi distûra qezayekê û pergala qederekê hatine tenzîmkirin ilmekî ku her der dorpêç kirî (muhît) nîşan didin.
Belê, ku ji tiştan re sûretên birêkûpêk yên cihê cihê tên dayîn, ji her tiştî re şekîleke taybet ku li gorî karê jiyana wî û layiqê wicûda
