Hal ku hal e, şeqqa qemerê, mîna çiyayekî ku bi êtûnê înşîqaq dike mimkun e.

   XALA SISIYAN: Mucîze, ji îsbata doza Nubuwwetê, ji bo îqnakirina munkîran e; ne ji bo îcbarkirinê ye. Nexwe, ji bo kesên ku dengê doza Nubuwwetê diçe wan, mucîzeyeke ku wan îqna bike lazim e ku were nîşandan. Ji aliyên din re nîşandan an jî bi bedîhiyeke ku mirovan bixe dereceya îcbarê, îzharkirin, çawan ku ji hikmeta Hakimê Zulcelal re munafî ye, ji sirrê teklîfê re jî muxalif e. Lewra sirrê teklîfê îktîza dike ku “Derî ji aqilî re veke; lê belê îxtiyarê ji destê wî dernexe.” Eger Fatirê Hekîm, înşîqaqa qemerê, li gor hewesa feylesofan, saetekê du saetan wisan bihişta û biketa hemû dîrokên mirovahiyê, wê hingê mîna bûyerên din ên esmanî yan dê ji doza Nubuwwetê re nebûya delîl û xasiya wê bi rîsaleta Ehmedî nedima yan jî dê di dereceya bedîhiyê de bibûya mucîzeyeke wisan ku dê aqil îcbar bikirina, îxtiyara aqil ji destî bigirta; bixwesta nexwesta dê nubuwwetê tesdîq bikira. Mirovên mîna Ebûcehil ku giyanrijikî bû giyanalmasên mîna Ebûbekir, di yek sewiyeyekê de bimana û sirrê teklîfê dê zayî bibûya. Eve ji ber vî sirrî ye ku hem ji nişkan ve, hem bi şevê hem weqtê xefletê hem astengên mîna îxtîlafa metalî’ û mij û ewran, kir perde û nîşanî hemû alemê neda yan jî bi dîrokzanan neda nivîsandin.

   XALA ÇARAN:  Ev bûyer, ji ber ku weqtê şevê ku her kes di xefletê de ye, bi awayekî tavilqedayî qewmiye, bê guman dê li hêlên din ên alemê neyê dîtin. Eger li hin ciyan were dîtin jî, dê ji çavê xwe bawer neke. Eger bide bawerkirin jî, bûyereke weha muhîm, helbet bi agahdarkirineke tenê, dê ji dîrokan re nebe sermaye.

   Di hin kitêbên de, îca pêveka “Qemer piştî ku bûye du paçe, daketiye erdê.” ji aliyê ehlê tehqîqê ve hatiye redkirin. Wan gotiye ku “Dibe ku munafiqekî, bi niyeta ku mucîzeyeke weha zelal, ji qîmetê daxîne, ev lê zêde kiribe.”

   Hem mesela wê gavê, çawan ku bi mijê cahiliyê, muhat li Ingiltereyê, li Ispanyayê hê nû xurub; li Emerîkayê weqtê rojê; li Çînê, li Japonyayê sibeh bûye, li ciyên din jî, ji ber sedemên din, helbet nehata dîtin. A niha li bêaqilê ku îtîraz dike binihêre, dibêje ku “Dîrokên qewmên mîna Ingiltere, Çîn, Japon, Emerîka, behsa vê nakin.