Hem Qur-an, bi awayekî eyanî û bê gumanî, digihîjîne seadeta her du dunyayan; beşerê sewqî wê dike. Kî jê bikeve gumanê, bila carekê Qur-anê bixwîne û lê guhdarî bike, ka çi dibêje? Bi ser de jî, fêkiyên ku Qur-an wan dide, hem mukemmel in hem heyatdar in. Nexwe koka dara Qur-anê, di heqîqetê de ye, heyatdar e. Lewra heyata fêkiyan, nîşana heyata darê ye. Eve mêze bike, di her esrî de çi qas fêkiyên mukemmel û kamil; zîheyat û zînûr ên mîna esfiya û weliyan dane.
Hem bi heds û qenaeteke ku ji nîşaneyên bêhed ên cihê cihê derdikevin, Qur-an, meqbûl û merxûba ins, cin û melekan e ku gava tê xwendin, ew bi îştiyaqî, mîna perwaneyê li dar wê dicivin.
Hem digel ku Qur-an wehî ye, bi delîlên eqlî hatiye teyîdkirin û tehkîmkirin. Belê, îttîfaqa aqilmendên kamil, şahidê vê yekê ye. Di serî de ellameyên ilmê kelamê û dahiyên felsefeyê yên mîna Îbnî Sîna, Îbnî Ruşd, bi muttefiqî asasên Qur-anê, tevî usûl û delîlên wê îsbat kirine.
Hem Qur-an, ji aliyê fitreta selîmî ve museddeq e. Eger erzeyek (zedeyek) û merezek çê nebe, her yek fitreta selîm, wê tesdîq dike. Lewra tetmînbûna wicdan û îstreheta dil, bi nûrên wê çê dibe. Nexwe fitreta selîm, bi şahidiya tetmînbûna dil, wê tesdîq dike. Belê, fitret, bi zimanê halê xwe, ji Qur-anê re dibêje: “Kemala fitreta me, bêyî te nabe.” Me ev heqîqet li gelek ciyan îsbat kiriye.
Hem Qur-an, bilmuşahede û bîlbedahe mucîzeyeke ebedî û daîmî ye. Her wext îcaza xwe nîşan dide. Mîna mucîzeyên din natefe, wextê wê naqede; ebedî ye.
Hem di mertebeya îrşada Qur-anê de, firehiyeke wisan heye ku di yek derseke wê de, Hezretî Cebraîl (e.s.) tevî sebiyekî nûgihayî, mil bi mil li wê dersê guhdarî dike, hisseyên (payên) xwe bi hev re digrin. Û feylesofekî herî dahî yê mîna Îbnî Sîna, bi ehlekî qiraetê yê herî nezan re, çok dide erdê û li heman dersê guhdarî dike û (her du jî) dersa xwe digrin. Hetta carcaran ew mirovê amî, ji aliyê qewet û sefweta îmanê ve, ji wî Îbnî Sînayî zaftir mifa digre.
Hem di nav Qur-anê de, çavekî wisan heye ku hemû kaînatê dibîne, îhate dike (digre nava xwe) û mîna rûpelên kitêbekê,
