Eve ji bo ku xelet neçe, divê ku mirov, li wê kesayetiya wî ya me’newî ya nûranî ku her weqt, ji ber mahiyeta xwe ya beşerî, di nav wan wesfên normal (edetî) ku tên bihîstin de, serê xwe rakiriye û li ser mahiyeta xwe ya heqîqî û mertebeya rîsaletê sekiniye binihêre. An na, yan bêhurmetî dike yan jî dikeve şubhe û gumanan. Ji bo raveya vî sirrî, li vê temsîlê guhdarî bike:
Mesela, dendikeke xurmeyê heye. Ew dendika xurmeyê xistin binê axê û ew vebû, bişkivî, bû dareke gir î qerase ya meywedar. Hem her ku diçe, berfireh dibe(şax û gulî dide), mezin dibe. Yan jî, hêkeke teyrê tawûs hebû, germî dan wê hêkê, çîçikeke tawûsê (jê) dereket. Peyre, bû teyrekî tam mukemmel ku her aliyê wî bi qudretê nivîsandî û bi sîm e. Hem her ku diçe, bêhtir mezin dibe û rind (xweşik) dibe. A niha sifet û halên(rewşên) ku aydê wê dendik û wê hêkê ne hene. Tê de, maddeyên ziravoçkî hene. Hem dar û çivîka (teyrê) ku jê hasil bû jî, li ber wan keyfiyet û weziyetên adî û biçûk ên wê dendik û hêkê, sifetên mezin û ‘alî û keyfiyetên wan hene. Vê gavê divê ku wesfên wê dendik û wê hêkê, bi wesfên dar û teyrî ve girêbide û behs bike da ku her weqt eqlê beşerî, serê xwe ji dendikê rake û li darê binihêre û berê xwe ji hêkê bide ser teyrî û diqqet bike. Heta ku aqilê wî (beşerî), (wan) wesfên ku dibihîse (bihîst), bikaribe qebûl bike. An na eger bibêje ku “Min ji dendikeke yekdirhemî, hezar batman xurme girt.” û “Ev hêk, li cewwê asûman, sultanê teyran (çivîkan) e.” dê ji rê derkeve û bikeve tekzîb û înkarê(mandelkirinê).
Ha mîna vê, dirûvê beşerîtiya Resûlê Ekrem Eleyhisselatu Wesselam, dide wê dendik û wê hêkê. Û mahiyeta wî ya ku bi weziyeta rîsaletê dibiriqe, mîna ye Şecereya Tûba, û Teyrê Humayûn ê Cennetê. Hem daîma di tekemmulê de ye. Ji ber wê, gava li zatekî ku di çarşiyê de, bi bedewiyekî re nîzayê dike difikire, divê ku çavê xwe yê heyalê rake û li zatê wî yê nûranî ku li Refrefê siwar bû û Cebraîl li paş hişt û bazda çû Qabê Qewseyn binihêre. Nexwe (heke ne wisan be), yan dê bêhurmetî bike yan jî dê nefsa wî ya emmare, jê bawer neke.
ÎŞARETA PÊNCAN A BINUKTE: Em dê mîsalên çend hedîsên ku li ser umûrê xeybê ne, zikir bikin:
