Bediüzzaman:

  — İnsan başkasına karşı kesr-i nefs için hakikati ketmedebilir. Fakat babadan daha muhterem olan üstadına karşı hakikat-ı mahzdan başka bir şey söyleyemez. Emrederseniz, söylediğim kitablardan beni imtihan ediniz, der.

   Molla Fethullah hangi kitabdan sordu ise, cevabını güzelce verir.

   Bunun üzerine bu muhavereyi dinleyen ve bir sene evvel Said’in hocasının hocası bulunan Molla Ali-i Suran namındaki zat, kendilerinden ders almaya başladı.

   Molla Fethullah:

  — Pek âlâ, zekâda harikasınız, fakat hıfzınız nasıldır? Makamat-ı Harîriye'den birkaç satırını iki defa okumakla hıfzedebilir misiniz? diyerek kitabı uzatır.

   Molla Said alarak, bir yaprağını bir defa okumakla hıfzetti ve okudu.

   Molla Fethullah:

  — Zekâ ile hıfzın ifrat derecede bir kimsede tecemmuu nadirdir, diyerek hayrette kaldı.

   Bediüzzaman orada iken, Cem’ü’l-Cevâmi kitabını, günde bir iki saat iştigal etmek üzere bir haftada hıfzetti. Bunun üzerine Molla Fethullah şu kelâmı söyleyerek kitabın üzerine yazdı:

قَدْ جَمَعَ فٖى حِفْظِهٖ جَمْعُ الْجَوَامِعِ جَمٖيعَهُ فٖى جُمْعَةٍ

   Bu hâl Siirt’de şüyû bulmuş ve Molla Fethullah, ulemaya:

  — Bizim medreseye gayet genç bir talebe geldi. Her ne sual ettimse bilâ-tevakkuf cevab verdi. Bu yaşda zekâsına ve ilmine ve fazlına hayran kaldım diyerek pek çok medheder. Bunun üzerine ulema bir yerde toplanarak Bediüzzaman’ı davet ederler. Bediüzzaman, intihab ettikleri bütün suallerine bilâ-tereddüd cevab verirken, Molla Fethullah’ın yüzüne bakıyordu. Sanki kitaba bakıyor gibi kendilerinden okuyarak cevab veriyordu. Bunu gören ulema, Bediüzzaman’ın harikulâde bir genç olduğuna hükmedip, faziletini takdir ve sena ettiler. Bu hâl etrafta işitilir. Ahali, kendisine veliyullah derecesinde ihtiram eder ve o nazarla bakarlar. Bu vaziyet, ikinci derecede