kanaatlere göre: Adalet, kanun denildi mi; mazlumun yüzü gülmeli, zalimin beyni kaynamalı kanaatindeyim.

   2– Meşrutiyete tesadüf eden Birinci Cihan Harbinde, esir hayatında; düşmanın bir başkumandanı Nikolaviç, kampta mükerrer kasdî hareketlerle yanından geçerken müvekkilim kendisine kıyam etmiyor. Kumandan hakaret telâkki ediyorsa da, müvekkilim: “Ben bir din âlimiyim. Dinim beni dinsizlere kıyamdan men’etmiştir.” cevabını verince; kumandan öfkeleniyor, divan-ı harbe sevk ediyor. İdam ile tehdit ediyor. Müvekkilim, dinî kanaatini dünyaya feda etmeyeceğini, tarziye de vermeyeceğini ilhâm edince; o din, vatan, namus düşmanlarımızı bile beşerî vicdan namına hayretle kendini affa mecbur ediyor.

   3– Cumhuriyet devrimizin ibtidalarında Ankara’da bulunurken, Atatürk, müvekkilimin heykel hakkındaki kanaatlerini soruyor, müvekkilim Said, ona karşı şiddetli bir surette: ‘Büyük Kur’an’ımızın bütün hücumu, heykellerle putlaradır. Müslümanların heykelleri ise; hastahaneler, mektepler, yetimleri koruyacak yurtlar, mabetler, doğru yollar gibi âbideler olmalıdır.” cevabını vermiş. Hatta o sırada bütün mebuslara hitaben neşrettiği bir yazısında:

   “Ey mebuslar! Sizler pek büyük bir günün kurucularısınız. Hakikaten birer yüksek kumandan sıfatıyla mücahedeye koyuldunuz. Düşmanları denizlere döktünüz. Hilâl’i, salib’in tasallutundan kurtardınız. Ey kumandanlar! Bundan sonra da öyle hareket ediniz ki, kıyamet gününde mahkeme-i kübrada mesul olup bir neferden istimdad-ı nur etmeye muztar kalmayınız.” sözlerini esirgememiş. Bu serbest kanaatlerle, dinî vazifesini ifadan dolayı muahezeye lâyık görülmemiştir.

   O günden bugüne kadar aradan uzun zamanlar geçti. Yirmi üç seneden beri menfa hayatı geçiren, vakit vakit hapse tıkılan, mukaddesata hürmet ile, hizmet ile mütehallik bir âlimin dinî eserlerinden vecihsiz bahanelerle suç manası çıkarmak; diğer masum ilim ve irfan talibi dindar müvekkillerimi de lüzumsuz tevehhümlerle incitmek, son sistem medenî, cumhurî bir devrede maddeten-manen mantıksızlıktır.