Bir salkımın tanesini saydım; yüz yirmi kadar oldu. Düşündüm, dedim: “Eğer bu asma çubuğu, ballı su musluğu olsa, daim su verse, şu hararete karşı o yüzer rahmetin şurup tulumbacıklarını emziren salkımlara ancak kifayet edecek. Halbuki, bazen az bir rutubet ancak eline geçer. İşte bu işi yapan, her şeye kadir olmak lâzım gelir.  سُبْحَانَ مَنْ تَحَيَّرَ فِى صُنْعِهِ الْعُقُولُ

   YEDİNCİ LEM’A: Bak, nasıl sahife-i arz üstünde Zat-ı Ehad-i Samed’in hatemlerini az dikkatle görebilirsin. Başını kaldır. Gözünü aç, şu kâinat kitab-ı kebirine bir bak, göreceksin ki, o kâinatın hey’et-i mecmuası üstünde, büyüklüğü nisbetinde bir vuzuh ile hatem-i vahdet okunuyor. Çünkü, şu mevcudat bir fabrikanın, bir kasrın, bir muntazam şehrin eczaları ve efradları gibi bel bele verip, birbirine karşı muavenet elini uzatıp, birbirinin sual-i hacetine, “Lebbeyk, başüstüne!” derler, el ele verip bir intizam ile çalışırlar, başbaşa verip zevi’l-hayata hizmet ederler, omuz omuza verip, bir gayeye müteveccihen bir Müdebbir-i Hakîme itaat ederler. Evet, güneş ve aydan, gece ve gündüzden, kış ve yazdan tut, tâ nebatatın, muhtaç ve aç hayvanların imdadına gelmelerinde ve hayvanların zaif, şerif insanların imdadına koşmalarında, hatta mevadd-ı gıdaiyenin lâtif, nahif yavruların ve meyvelerin imdadına uçmalarında, tâ zerrat-ı taamiyenin hüceyrat-ı beden imdadına geçmelerinde cari olan bir düstur-u teavünle hareketleri, bütün bütün kör olmayana gösteriyorlar ki, gayet kerîm bir tek Mürebbînin kuvvetiyle, gayet hakîm bir tek Müdebbirin emriyle hareket ediyorlar. İşte, şu kâinat içinde cari olan bu tesanüd, bu teavün, bu tecavüb, bu teanuk, bu musahhariyet, bu intizam, bir tek Müdebbirin tertibiyle idare edildiklerine ve bir tek Mürebbînin tedbiriyle sevk edildiklerine