Meselâ,   اَنَّ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا  ‘daki   رَتْقًا  kelimesi... Tedkikat-ı felsefe ile alûde olmayan bir âlime, o kelime şöyle ifham eder ki: Sema berrak, bulutsuz; zemin kuru ve hayatsız, tevellüde gayr-ı kabil bir halde iken; semayı yağmurla, zemini hazrevatla fethedip, bir nev’i izdivaç ve telkih suretinde bütün zîhayatları o sudan halk etmek öyle bir Kadîr-i Zülcelâlin işidir ki; rû-yi zemin Onun küçük bir bostanı ve semanın yüz örtüsü olan bulutlar Onun bostanında bir süngerdir anlar, azamet-i kudretine secde eder. Ve muhakkik bir hakîme, o kelime şöyle ifham eder ki: Bidayet-i hilkatte sema ve arz şekilsiz birer küme ve menfaatsiz birer yaş hamur, veledsiz, mahlukatsız toplu birer madde iken, Fâtır-ı Hakîm, onları feth ve bast edip güzel bir şekil, menfaattar birer suret, ziynetli ve kesretli mahlukata menşe etmiştir anlar; vüs’at-i hikmetine karşı hayran olur.

   Yeni zamanın feylesofuna şu kelime şöyle ifham eder ki: Manzume-i şemsiyeyi teşkil eden küremiz, sair seyyareler, bidayette güneşle mümtezic olarak açılmamış bir hamur şeklinde iken, Kadîr-i Kayyum, o hamuru açıp, o seyyareleri birer birer yerlerine yerleştirerek, güneşi orada bırakıp zeminimizi buraya getirerek, zemine toprak sererek, sema canibinden yağmur yağdırarak, güneşten ziya serptirerek dünyayı şenlendirip, bizleri içine koymuştur, anlar, başını tabiat bataklığından çıkarır,   اٰمَنْتُ بِاللّٰهِ الْوَاحِدِ الْاَحَدِ  der.

   Meselâ,  وَ الشَّمْسُ تَجْرٖى لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا  ’deki lâm hem kendi manasını, hem fî manasını, hem ilâ manasını ifade eder.