Demek, bu âlemin Sâniinin pek mühim ve hayret verici ve gizli kemalâtı vardır. Bu harika sanatlarla onları göstermek ister. Çünkü, gizli, kusursuz kemalât ise, takdir edici, istihsan edici, mâşâallah diyerek müşahede edicilerin başlarında teşhir ister. Daimî kemalât ise, daimî tezahür ister. O ise takdir ve istihsan edicilerin devam-ı vücudunu ister. Bekası olmayan istihsan edicinin nazarında kemalâtın kıymeti sukut eder. ^{(Haşiye 1)} Hem dahi, kâinatın yüzünde serilmiş olan gayetle güzel ve sanatlı ve parlak bir süslü şu mevcudat, ışık güneşi bildirdiği gibi, misilsiz manevî bir cemalin mehasinini bildirir ve nazirsiz, hafi bir hüsnün letaifini iş’ar ediyor. ^{(Haşiye 2)} O münezzeh hüsün, o mukaddes cemalin cilvesinden, esmalarda, belki her isimde çok gizli defineler bulunduğunu işaret eder. İşte şu derece âli, nazirsiz, gizli bir cemal ise, kendi mehasinini bir mir’atta görmek ve hüsnünün derecatını ve cemalinin mikyaslarını zîşuur ve müştak bir ayinede müşahede etmek istediği gibi, başkalarının nazarıyla yine sevgili cemaline bakmak için, görünmek de ister. Demek, iki vecihle kendi cemaline bakmak; biri, her biri başka başka renkte olan ayinelerde bizzat müşahede etmek; diğeri, müştak olan seyirci ve mütehayyir olan istihsancıların müşahedesi ile müşahede etmek ister. Demek, hüsün ve cemal, görmek ve görünmek ister. Görmek, görünmek ise, müştak seyirci, mütehayyir istihsan edicilerin vücudunu ister. Hüsün ve cemal ebedî, sermedî olduğundan müştakların devam-ı vücutlarını ister. Çünkü daimî bir cemal ise, zâil bir müştaka razı olamaz.