ve bu meydan kapandıktan sonra gelir. Şu vazife ise, şu muvakkat meydana göre değil, belki padişahın kurbünde daimî bir saadeti kazanmak için verilmiştir. Şu matlûbat ise, birkaç günlük bu misafirhanede geçinmek için olamaz. Belki, uzun ve mesudane bir hayat için olabilir. Şu düstur ise, bütün bütün açığa verir ki, cüzdan sahibi başka yere namzettir, başka âleme çalışır. Bak şu defterlerde, âletler teçhizatının suret-i istimali ve mesuliyetler vardır. Halbuki, eğer yalnız bu meydandan başka âlî, daimî bir yer bulunmazsa, şu muhkem defter, o kat’î cüzdan, bütün bütün manasız olur. Hem, şu muhterem zabit ve mükerrem kumandan ve muazzez reis, bütün ahaliden aşağı, herkesten daha bedbaht, daha biçare, daha zelil, daha musibetli, daha fakir, daha zaif bir derekeye düşer. İşte buna kıyas et. Hangi şeye dikkat etsen şehadet eder ki, bu fâniden sonra bir bâki var.

   Ey arkadaş! Demek, bu muvakkat memleket bir tarla hükmündedir. Bir talimgâhtır, bir pazardır. Elbette arkasında bir mahkeme-i kübra, bir saadet-i uzma gelecektir. Eğer bunu inkâr etsen, bütün zabitlerdeki cüzdanları, defterleri, techizatları, düsturları belki şu memleketteki bütün intizamatı, hattâ hükûmeti inkâr etmeğe mecbur olursun ve bütün vâki olan icraatın vücudunu tekzib etmek lâzım gelir. O vakit sana, insan ve zîşuur denilmez. Sofestâîlerden daha akılsız olursun.

   Sakın zannetme, tebdil-i memleket delilleri bu “On iki Suret”e münhasırdır. Belki, had ve hesaba gelmez emareler, deliller var ki, şu kararsız, mütegayyir memleket; zevalsiz, müstekar bir memlekete tahvil edilecektir. Hem, had ve hesaba gelmez işaretler, alâmetler var ki, bu ahali, şu muvakkat misafirhanelerden alınacak, saltanatın makarr-ı daimîsine gönderilecek.

   Bahusus, gel sana “On İki Suret” kuvvetinden daha kuvvetli bir bürhan daha göstereceğim.