ukule kuvvet ve gınâdır ve ruha mâ ve ziya ve nüfusa deva ve şifa olduğundan, usandırmaz.'' Her gün ekmek yeriz, usanmayız. Fakat, en güzel bir meyveyi her gün yesek, usandıracak. Demek, Kur’an, hak ve hakikat ve sıdk ve hidayet ve harika bir fesahat olduğundandır ki, usandırmıyor. Daima gençliğini muhafaza ettiği gibi, taravetini, halâvetini de muhafaza ediyor. Hatta Kureyş'in rüesasından müdakkik bir beliğ, müşrikler tarafından, Kur’an’ı dinlemek için gitmiş. Dinlemiş, dönmüş, demiş ki: “Şu kelâmın öyle bir halâveti ve taraveti var ki, kelâm-ı beşere benzemez. Ben şairleri, kâhinleri biliyorum. Bu, onların hiç sözlerine benzemez. Olsa olsa etbaımızı kandırmak için sihir demeliyiz.” İşte, Kur’an-ı Hakîmin en muannid düşmanları bile fesahatinden hayran oluyorlar.

   Kur’an-ı Hakîmin ayetlerinde, kelâmlarında, cümlelerinde fesahatin esbabını izah çok uzun gider. Onun için sözü kısa kesip yalnız numune olarak bir ayetteki huruf-u hecaiyenin vaziyetiyle hasıl olan bir selâset ve fesahat-i lâfziyeyi ve o vaziyetten parlayan bir lem’a-i i’cazı göstereceğiz. İşte:

ثُمَّ اَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ اَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشٰى طَائِفَةً مِنْكُمْ

(ilâ ahir.)

   İşte şu ayette bütün huruf-u hecâ mevcuttur. Bak ki, sakil, ağır bütün aksam-ı huruf beraber olduğu halde, selâsetini bozmamış; belki, bir revnak ve muhtelif tellerden mütenasib, mütesanid bir nağme-i fesahat katmış. Hem, şu lem’a-i i’caza dikkat et ki, huruf-u hecâdan yâ ile elif en hafif ve birbirine kalbolduğu için iki kardeş gibi her birisi yirmi bir kere tekrarı var,  ﻡ  ile   ﻥ‎      ^(Haşiye) birbirinin kardeşi ve birbirinin yerine geçtiği