Kör kuvvetin yerine; inayetli, hikmetli bir kudret-i ilâhî ona medar-ı beyan.

Onun için kâinat, vahşetzar suret giymez.

Belki muhatab-ı mahzunun nazarında oluyor bir cemiyet-i ahbab.

Her tarafta tecavüb, her canibde tehabbüb; ona sıkıntı vermez.

Her köşede istinas, o cemiyet içinde mahzunu vaz’ ediyor.

Bir hüzn-ü müştakane, bir hiss-i ulvî verir; gamlı bir hüznü vermez.

İkisi birer şevki de verir. O yabanî edebin verdiği bir şevk ile

nefs düşer heyecana, heves olur münbasit; ruha ferah veremez.

Kur’an’ın şevki ise: Ruh düşer heyecana, şevk-i maâlî verir.

İşte bu sırra binaen, Şeriat-ı Ahmediye (a.s.m.) lehviyatı istemez.

Bazı âlât-ı lehvi tahrim edip, bir kısmı helâl diye izin verip...

Demek hüzn-ü Kur’anî veya şevk-i Tenzilî veren âlet zarar vermez.

Eğer hüzn-ü yetîmî veya şevk-i nefsanî verse, âlet haramdır.

Değişir eşhasa göre; herkes birbirine benzemez.