hadsiz âlem-i ulviyenin ve nihayetsiz âlem-i maneviyenin bir nev’i haritasına işaret ettiği için safi, meşgalesiz, arzî ve arzlılardan sıyrılıp, yukarıya çıkan bir akıl lâzım idi. Halbuki benim gayretli kardeşim o vakit zeminin haritasını alacak bir vazife ile meşgul olduğundandır ki, o ulvî ve pek keskin zekâvetin o mektuba karşı sükûtu iltizam etmeye mecbur olmuş.

Said Nursî

*

(Hulûsi Bey’e yazılmıştır)

بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ

   Sual: İmam-ı Gazalî'nin “Neş’e-i uhra, neşe-i ulâya bütün bütün muhaliftir.” demesinin sebebi?

   Elcevap: Hüccetü’l-İslâm İmam-ı Gazalî’nin neşe-i uhra neşe-i ulâya bütün bütün muhaliftir demesi, mahiyet ve cinsiyet itibariyle değildir. Çünkü, 

يُحْيِى اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذٰلِكَ تُخْرَجُونَ   ve 

هُوَ الَّذِى يَبْدَؤُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ

gibi çok ayetlerin sarahatine muhalif olur. O muhalefet, keyfiyet ve suret itibariyledir. Hem de umur-u uhreviyenin mertebece fevkalâde yüksek olmasına işarettir. Hem de Gazalî’nin haşr-i cismanî ile beraber haşr-i ruhanînin dahi vuku bulmasına bazı ehl-i bâtına taklid ve mümaşat cihetiyle bir işaretidir.

   Sual: Sa’d-ı Taftazanî, biri hayvanî diğeri insanî olmak üzere ruhu ikiye taksim ettikten sonra, “Mevte maruz kalan yalnız ruh-u hayvanîdir, ruh-u insanî ise mahluk değildir ve onun ile Allah beyninde nisbet ve sebep yoktur, cesed ile kaim olmayıp müstakil-i bizzattır.” demesinin sebebi ve izahı?