Hem bir vakit bir padişah sarhoş olur, çocukların içine girer, onları vükela ve ümera-yı askeriye zanneder. Şahane emir verir, çocukların hoşuna gider, iyi itaat ettiklerinden güzelce bir eğlence yapar. İşte küfür bir divaneliktir, dalâlet bir sarhoşluktur, gaflet bir sersemliktir ki baki meta yerine fani metaı alır. İşte şu sırdandır ki, ehl-i dalâletin hissiyatları şiddetlidir. İnadı, hırsı, hasedi gibi her şeyi şediddir. Bir dakika meraka değmeyen bir şeye bir sene inad eder. Evet küfrün divaneliğiyle, dalâletin sekriyle, gafletin şaşkınlığıyla fıtraten ebedî ve ebed müşterisi olan bir lâtife-i insaniye sukut eder; ebedî şeyler yerine fani şeyler alır, yüksek fiyat verir. Fakat mü’minde dahi bir maraz-ı asabî bulunuyor veya maraz-ı kalbî var. O dahi ehl-i dalâlet gibi, ehemmiyetsiz şeylere ziyade ehemmiyet verir. Lâkin çabuk kusurunu anlar istiğfar eder, ısrar etmez.

رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَٓا اِنْ نَسٖينَٓا اَوْ اَخْطَاْنَا

   BEŞİNCİ MESELE:

   Mühim bir sırr-ı ayet:

   Kur’an-ı Mucizü’l-Beyan, mecmuu mucize olduğu gibi her bir suresi dahi bir mucize, hattâ pek çok ayetlerin her birisi birer mucize veya bir lema-i i’cazı gösterir bir tarzdadır. Meselâ, Sahabeden bahseden ahir-i Sure-i Feth olan ayeti ki   مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِ   ’dan başlar, bütün huruf-u hecaiyeyi tazammun etmekle beraber, sahabenin tabakat-ı meşhuresinin ki, Ashab-ı Bedir, Şüheda-i Uhud, Ashab-ı Suffa, Ehl-i Biat-ı Rıdvan gibi şöhretgir-i âlem tabakatın esmasının adedine işaret ediyor ve şu ayetten evvelki   هُوَ الَّذِۤى اَرْسَلَ رَسُولَهُ  ayeti altmış üç harf olduğundan ömr-i Nebeviyeye işaret ettiği gibi, bahsettiğimiz ayetle beraber Ashab-ı Bedir ve Suffa ve Uhud ve Ehl-i Beyt-i Nebevi'nin adedini gösterir. İşte ahirdeki ayetin adedi iki yüz altmıştır. Ashab-ı Bedir, Şüheda-i Uhud ile beraber, Bedir ile Uhud şühedasından bulunan bir tek sayılmak, hem isimleri bir olanlar bir