Nübüvvet, sıfat-ı rububiyete nazır ve mazhar olduğundan, umumî bir camiiyete maliktir. Velâyet ise, hususî ve cüz’idir. Aralarındaki nisbet   رَبُّ الْعَالَمِينَ  ile  رَبِّى  arasındaki nisbet gibidir ki, birisinde izafe umumidir, ötekisinde hususidir. Veya arzdan arşa olan miracla, secdedeki mirac arasında veya arş ile kalb arasındaki nisbet gibidir.

   Arkadaş! Şu yüksek olan matluba zikrettiğimiz bürhanlar, matlubu ihata eden bir dairedir. Matlub olan vücub-u vücud ve vahdet o dairenin merkezindedir. Daireyi teşkil eden bürhanların her birisi parmağını uzatıp, matlubun hak ve sadık olduğuna imza atıyorlar. O bürhanlardan zayıf olanların aralarında tesanüd vardır. Yani, birbirini teyid ve takviye etmekle, zayıf bürhanların zaafiyeti zail olur. Zail olmasa bile itibardan düşmez. İtibardan düşse bile, dairenin bozulmasına sebep olmaz, ancak daire küçülür.

   Maahaza, bürhanların heyet-i mecmuasına terettüb eden matlubun kuvvet ve vuzuhunu her fertten istemek ve her fertte aramak, aklın hastalığına, zihnin cüz’iyetine işaret olup, matlubu red ve inkâr için bir zemin teşkil ediyor. Binaenaleyh, bir bürhana bakıldığı zaman zafiyetten dolayı vehimler baş gösterirse, öteki bürhanlardan süzülen kuvvet ile ortada zafiyet kalmaz, vehimler de dağılır.

   Maahaza, bazı bürhanlar suya benziyor, bir kısmı da havaya benziyor, bir kısmı da ziya gibidir. Binaenaleyh, bu gibi bürhanları gayet lâtif ve dikkatli ince bir fikir ile arayıp tutmalıdır ki dökülmesin, sönmesin, uçmasın!.