İşte, zerrattaki intizam ve şu vaziyetin lisanıyla Allahu ekber diyerek,  اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ’yu okur.

   Ve keza, bir neviden bir ferdin, bütün efrattan imtiyazını temin edecek teşahhus ve taayyününün kalem-i kudretle yazılması, bütün nev-i beşerin meselâ, efradının nazar-ı kudrette meşhud ve melhuz olduğunu istilzam eder. Çünkü bir ferd, alâmet-i farikası cihetiyle bütün efrada muhalif olacaktır. Eğer bütün efrat hazır bulunmazsa, taayyünlerinde, alâmatlarında muhalefetin bulunmaması ihtimali vardır. Bu ihtimal ise bâtıldır. Öyle ise, bir ferdin hâlikı bir nev’in hâlikı olacaktır. Ve keza, bir nev’e hâlik olabilmek, cinse de hâlik olabilmeye mütevakkıftır. En nihayet iş  اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ  da nihayet bulur.

   Ve keza, hilkat ve yaratılışın Vacibü’l-Vücuda isnad edilmesini, nazarları çok kısa olanlar, baid, garib, külfetli olduğunu tevehhüm etmekle inkârına zehab ediyorlar. Halbuki, esbaba isnad edilir ise onların tevehhüm ettikleri bu’d, garabet, külfet kat kat muzaaf olarak hakikate inkılâb eder. Çünkü, vacibe daha kolay olur. Meselâ, bir adamdan birkaç şeyin suduru, birkaç adamdan bir şeyin sudurundan daha ehvendir. Meselâ, bal arısının hilkati, kudret-i ilâhiyeye isnad edilmezse nihayetsiz müşkilât olur.

   Maahaza, vahidin kesrete yaptığı vaziyet ve maslahatı, kesret çok meşakkatlerden sonra yapabilir. Meselâ, bir kumandanın pek çok neferlere verdiği intizam vaziyeti, o neferlere verilse suhuletle yapamazlar. Demek Hâlik-ı Vahide yapılan isnadda zahiren bu’d ve garabet varsa da, esbab ve kesrete edilen isnadda muzaaf olarak müteselsil muhaller vardır. Şöyle ki:

   Her bir zerrede, Vâcibü’l-Vücudun sıfatlarını farzetmek lâzım geliyor. Çünkü, nakıştaki kemal, sanattaki hüsün o sıfatları ister. Hem şirketi kabul etmeyen vücub hakkında, gayr-i mütenahî şeriklerin farzı lâzımdır. Hem her bir zerrenin, bütün zerrelere hem hâkim-i mutlak, hem mahkûm-u mutlak olması lâzım geliyor. Çünkü, nizam ve intizam öyle ister.