Lasiyyemalar

(Onuncu Sözün bir cihette esası ve Yirmi

Sekizinci Sözün Arabî ikinci makamıdır.)

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحٖيمِ 

   Kâinatın bütün zerratı –müçtemian ve münferiden– lisan-ı acz ve fakr ile vücub-u vücud ve vahdetine şehadet ettikleri Sâni-i Hakîme hamdler, senalar, şükürler olsun. Ve kâinatın tılsımını açıp, âyatını keşf ve beyan eden resulü ile âl ve ashabına ve sair enbiya ve mürselin ihvanına ve ibad-ı salihine salât ü selâmlar olsun.

   Arkadaş! Tabiat ve esbab, bazı insanlara şükür kapısını kapatıp şirk ve küfür kapısını açmıştır. Halbuki, şirkin temeli sayısız muhalâttan kurulmuş olduğundan haberleri yok. O muhalâttan bir taneyi beyan edeyim ki, şirkin ne kadar fena bulunduğunu kör gözleriyle görsünler. Şöyle ki:

   Şirk sahibi, cehalet sarhoşluğunu terk ve ilim gözüyle küfrüne baktığı zaman o küfrü iman ve iz’an edebilmek için, bir zerre-i vahideye bir ton ağırlığında bir yük yükletmeğe ve her zerrede sayısız matbaaları icad edip tabiat ve esbabın eline vermeğe ve bütün masnuatta bütün sanat inceliklerini tabiata ders vermeğe muztar ve mecbur olur. Zira, hava unsurundan (meselâ) her bir zerre bütün nebatlar, çiçekler, semereler üstünde konup bünyelerinde vazifesini yapmak selahiyetindedir. Eğer bu zerreler, yaptıkları