Kitaplar
Mesnevî-i Nuriye

bir semere-i vahide hükmünde olur. Çünkü, vahdete nisbeten küçük bir semere ağacıyla pek büyük ve çok semereli bir ağaç arasında fark yoktur. Bu adem-i fark, vahdette suhuletle yüsr, kesrette suubetle usrün bulunduğundan neşet etmiştir.

   Eğer kesrete isnad edilirse, her bir semere, her bir çiçek, her bir yaprak, her bir dal; tam ağacın vücuda gelmesine lâzım olan bütün âlât, cihazat, esbab vesaireye ihtiyaç gösterecektir. Çünkü küll cüz’de dahildir. Ona ne lâzımsa buna da lâzımdır. Mesele bu iki şıktan hariç değildir. Biri vacib, diğeri mümtenidir.

   Hülâsa: Bir hüceyrenin vücuda gelmesi kendisine isnad edilirse, kâinata muhit olan sıfatlar kendisinde lâzımdır. Esbaba isnad edilirse, âlemdeki bütün esbabın o hüceyrede içtimaları lâzım gelir. Halbuki, sineğin iki eli sığmayan bir hüceyre, iki ilâhın tasarrufuna mahal olabilir mi? Hâşâ!...

   Maahaza, hüceyreden tut, âleme kadar her bir şeyin bir nevî vahdeti vardır. Öyle ise, sâni’ de vahid olacaktır. Çünkü, vahid ancak vahidden sudur eder. Ve keza, bir habbe şemsi ziyasıyla, rengiyle (tecelli suretiyle) içine alabilir. Fakat masdariyet itibariyle, bir habbe, iki habbeyi içine alıp onlara masdar olamaz. Ve keza, vücud-u haricî, vücud-u misalîden daha sabit, daha muhkemdir. Vücud-u haricîden bir nokta, vücud-u misalîden bir dağı içine alabilir. Kezalik Vücud-u Vücubî; daha kavi, daha rasih, daha sabittir. Belki de vücud-u hakikî, vücud-u haricî ondan ibarettir.

   Binaenaleyh, ilm-i muhit-i ezelide temessül eden imkânî vücudlar, Vücud-u Vücubînin tecelliyat-ı nuriyelerine ayine ve ma’kesdirler. Öyle ise ilm-i ezelî imkânî vücudlara ayine olduğu gibi imkânî vücudlar da Vücud-u Vücubîye ayinedir. Sonra o imkânî vücudlar, ilm-i ezelîden vücud-u haricîye intikal etmişlerse de, vücud-u hakikî mertebesine vasıl olmamışlardır.

   İ’lem eyyühe’l-aziz! Kevn ve vücud sahasında durup, ahval-i âleme dikkat eden adam, hadsî bir süratle anlar ki: Tesir ve faaliyet lâtif, nuranî, mücerred olan şeylerin şe’ni olduğu gibi infial, kabiliyet, teessür de maddî,

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285
Fihrist
Lügat