Kitaplar
İşarat'ül-İ'caz

   Sual:   خَتَمَ   ile   غِشَاوَةٌ   arasında ne fark vardır ki,   خَتَمَ اللّٰهُ   isnad edilmiştir,   غِشَاوَةٌ    isnadsız bırakılmıştır?

Cevap:   خَتَمَ اللّٰهُ   Allah tarafından onların kesblerine bir cezadır;   غِشَاوَةٌ    ise Allah tarafından olmayıp, onların meksubudur. Ve keza, mebde itibariyle rü’yette bir ıztırar vardır; sema’da, tahatturda ihtiyar vardır. Evet, gözün açılmasıyla eşyayı görmemek mümkün değildir; fakat, mesmuatı dinlemekte veya hatıratı tahattur etmekte bu ıztırar yoktur.   غِشَاوَةٌ   tabiri, gözün yalnız ön cihette hakim ve nazır olduğuna işarettir ki eğer bir perde ile o cihetten alâkası kesilse, bütün bütün kör kalır. Tenkiri ifade eden   غِشَاوَةٌ  ’deki tenvin, onların gözleri üstündeki perde malum olmayan bir perde olup, ondan sakınmak onlar için mümkün olmadığına işarettir. Car ve mecrurun   غِشَاوَةٌ   üzerine takdim edilmesi, en evvel nazar-ı dikkati onların gözlerine çevirtmekle, kalblerindeki sırları göstermek içindir. Zira, göz kalbin ayinesidir

    وَلَهُمْ عَذاَبٌ عَظِيمٌ  : Bu cümlenin mâkabliyle cihet-i münasebeti şudur ki:

   Evvelki cümledeki kelimat ile şecere-i küfriyenin dünyaya ait acı semerelerine işaret edilmiştir. Bu cümle ile o mel’un şecerenin ahirette vereceği semeresi zakkum-u Cehennemden ibaret olduğuna işaret yapılmıştır.

   Sual: Üslubun mecra-i tabiîsi   وَعَلَيْهِمْ عِقَابٌ شَدِيدٌ   cümlesi iken, üslubun muktezası olan şu cümlenin terkiyle   وَلَهُمْ عَذاَبٌ عَظِيمٌ   cümlesi ihtiyar edilmiştir. Halbuki bu cümledeki kelimeler, nimet ve lezzetler hakkında kullanılan kelimelerdir?

   Cevap: Şu güzel kelimeleri havi olan şu cümlenin onlara karşı zikredilmesi, bir tehekkümdür (istihza), bir tevbihtir, yüzlerine gülmektir. Yani, onların menfaatleri, lezzetleri ve büyük nimetleri ancak ikabdır.

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310
Fihrist
Lügat