Kitaplar
İşarat'ül-İ'caz

   Altıncısı: Âdetullah üzerine, irade-i külliye-i ilâhiye, abdin irade-i cüz’iyesine bakar. Yani, bunun bir fiile taallûkundan sonra o taallûk eder. Öyle ise cebir yoktur.

   Yedincisi: İlim, maluma tabidir. Bu kaziyeye göre, malum ilme tabi değildir; çünkü, devir lazım gelir. Öyle ise, bir insan amelen yaptığı bir fiilin esbabını kadere havale etmekle taallül ve bahaneler gösteremez.

   Sekizincisi: Ölüm gibi hasıl-ı bilmasdar denilen şey, kesb gibi bir masdara mütevakkıftır; yani, âdetullah üzerine, o hasıl-ı bilmasdarın vücuduna şart kılınmıştır. Kesb denilen masdarda çekirdek ve ukde-i hayatiye meyelândır. Bu düğümün açılmasıyla meseledeki düğüm de açılır.

   Dokuzuncusu: Cenab-ı Hakkın ef’alinde tercih edici bir garaza, bir illete ihtiyaç yoktur; ancak tercih edici Cenab-ı Hakkın ihtiyarıdır.

   Onuncusu: Bir emrin behemehal bir müessirin tesiriyle vücuda gelmesi lazımdır ki, tereccüh bilâ-müreccih lazım gelmesin. Amma, itibarî emirlerde tahsis edici bir şey bulunmasa bile muhal lazım gelmez.

   On Birincisi: Bir şey, vücudu vacip olmadıkça vücuda gelmez. Evet, irade-i cüz’iyenin taallûkuyla irade-i külliyenin taallûku bir şeyde içtima ettikleri zaman, o şeyin vücudu vacip olur ve derhal vücuda gelir.

   On İkincisi: Bir şeyi bilmekle, mahiyetini bilmek lazım gelmez ve bir şeyi bilmemekle o şeyin adem-i vücudu lazım gelmez. Binaenaleyh, cüz’-i ihtiyarînin mahiyetinin tabir edilememesi vücudunun katiyetine münafi değildir.

   Nazar-ı dikkatinize arz ettiğim şu esasları tam manasıyla anladıktan sonra, şu maruzatımı da dinleyiniz:

   Biz Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat, Ehl-i İtizale karşı diyoruz ki: Abd, kesb denilen masdardan neş’et eden, hasıl-ı bilmasdar olan esere hâlik değildir. Abdin elinde ancak ve ancak kesb vardır. Zira, Allah’tan başka müessir-i hakikî yoktur. Zaten tevhid de öyle ister.

   Sonra Ehl-i Cebre döner, söyleriz ki: Abd, bir ağaç gibi bütün bütün ıztırar ve cebir altında değildir; elinde küçük bir ihtiyar vardır. Çünkü, Cenab-ı Hak, Hakîmdir; cebir gibi zulümleri intac eden şeylerden münezzehtir.

   Sual: Cüz’-î ihtiyarî denilen şey nedir? Ne kadar etrafı kazılırsa, altından cebir çıkıyor. Bu nasıl bir şeydir?

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310
Fihrist
Lügat