اَلَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ  : Bu cümlenin evvelki cümle ile nazmını icab ettiren münasebet vecihleri ise: Bu cümle, mü’minleri medheder; evvelki cümle de Kur’an’ı medheder. Şu her iki medih arasında bir insibab (dökülmek) vardır ki; o onu ister, o onu ister. Çünkü, ikinci medih, birinci medhin neticesidir ve birinci medhe bir bürhan-ı innî'dir. Ve hidayetin semeresi ve şahididir ve aynı zamanda hidayete bir yardımcı vazifesi görüyor. Çünkü, mü’minleri medhetmekte imana gelmek için bir teşvik vardır. Teşvik ise, bir nevi hidayettir.   اَلَّذِينَ   ile   مُتَّقِينَ   arasındaki münasebete gelince; bunların biri tahliye   تَخْلِيَه   diğeri tahliyedir    تَحْلِيَه   . Tahliye   تَخْلِيَه   , tathir etmek ve temizlemektir; tahliye   تَحْلِيَه   ise, tezyin etmek ve süslendirmek manasınadır. Bunlar birbiriyle arkadaş olup, burada olduğu gibi, daima birbirini takip ediyorlar. Onun için kalb, takva ile seyyiattan temizlenir temizlenmez, hemen onun ardında iman ile tezyin edilmiş ve süslendirilmiştir.

   Kur’an-ı Kerim, takvayı üç mertebesiyle zikretmiştir: Birincisi şirki terk, ikincisi maasiyi terk, üçüncüsü masivaullahı terk etmektir. Tahliye   تَحْلِيَه   ise, hasenat ile olur; hasenat da, ya kalb ile olur veya kalıb ve beden ile olur veyahut mal ile olur. A’mâl-i kalbînin şemsi imandır; a’mâl-i bedeniyenin fihristesi namazdır; a’mâl-i maliyenin kutbu zekâttır.

   Sual:   اَلَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ    hal iktizasına göre îcaz ise de, aynı manayı ifade eden   اَلْمُؤْمِنُونَ   kelimesine nazaran itnabdır (uzundur). Evet,   اَلْ   harfi   اَلَّذِينَ   ile,   مُؤْمِنُونَ   kelimesi   يُؤْمِنُونَ   fiiliyle tebdil edilmiştir. Bu itnabın îcaza tercih sebebi nedir?

   Cevap:   اَلَّذِينَ   esma-i mübhemeden olduğundan, onu tayin ve temyiz eden yalnız sılâsıdır. Demek bütün kıymet, sılâsına aittir; başka sıfatlarında hiç kıymet yoktur.