Fakat her bir lâtife, ince ve ziyası az ise de, letaifin heyet-i mecmuasından hasıl olan tam bir ziya ile fecr-i sadık çıkacaktır.

   1. Heca harflerinin adedi –“elif-i sâkine” hariç kalmak şartıyla– yirmi sekiz harftir. Kur’an-ı Azimüşşan, surelerin başında bu harflerin yarısını zikretmiş, yarısını da terk etmiştir.

   2. Kur’an’ın almış olduğu nısf, terk ettiği nısftan daha ziyade kesirü’l-istimaldir.

   3. Kur’an, surelerin başında zikrettiği kısım içinde lisan üzerine daha suhuletli olan “elif, lâm”ı çok tekrar etmiştir.

   4. Kur’an, aldığı harfleri, heca harflerinin adedince surelere tevzi etmiştir.

   5. Heca harflerinin mehmûse, mechure, şedide, rahve, müsta’liye, münhafıda, münfetiha gibi çiftli cinslerinin her birisinden yine nısf almıştır.

   6. Çifti, yani eşi olmayan (evtar) kısmında, sakilden azı, hafiften çoğu almıştır –kalkale, zelaka gibi.–

   7. Kur’an-ı Azimüşşanın, surelerin başındaki huruf-u mukattaanın zikredilen minval üzerine tansifleri hakkında ihtiyar ettiği tarik, beş yüz dört ihtimalden intihab edilmiştir. Ve intihab edilen şu tarikten başka hiçbir ihtimal ile mezkûr tansif mümkün değildir. Çünkü, taksimler pek çok birbirine girmiş ve çok mütefavittir. Bu gibi i’caz lem’alarından hisse alamayan, zevkine levm ve itab etsin.

                                                                 İKİNCİ MEBHAS

   Bu Mebhasta da birkaç letaif vardır:

   1.  الٓمٓ    ile emsalinde göze çarpan garabet, bu harflerin pek garip ve acib bir şeyin mukaddimesi ve keşif kolları olduklarına işarettir.

   2. Bu surelerin başlarındaki takti-i huruf ile isimleri hecelemek, müsemmanın mehazına ve neden neş’et ettiğine işarettir.

   3. Bu harflerin takti’i, müsemmanın vahid-i itibarî olup, terkib-i mezcî olmadığına işarettir.

   4. Bu harflerin takti’ ile tâdadı, sanatın madde ve mehazını muhataba göstermekle, muarazaya talib olanlara karşı meydan okuyarak, “İşte, i’caz-ı sanatı,