قَالَ اِنِّىۤ اَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ   : Bu cümle, melâikenin istifsarından sonra, “Acaba Cenab-ı Hak, istifsarlarına nasıl cevap verdi ve taaccüblerini ne ile izale etti ve beşerin onlara tercihindeki hikmet nedir?” diye sâmiin kalbine gelen suale icmalî bir cevaptır; tafsilî sonra gelecektir.

    اِنِّى اَعْلَمُ  ’deki   اِنَّ   tahkiki ifade etmekle tereddüt ve şüpheyi defetmek içindir. Bu ise müsellem olmayan nazarî hükümlerde olur. Halbuki, burada Allah’ın halkın bilmediklerini bilmesi müsellem ve bedihi bir hükümdür; haşa, melâikenin bu hükümde tereddütleri yoktur. Binaenaleyh, burada bu   اِنَّ  , Kur’an-ı Kerim’in îcaz için ihtisaren icmal ettiği birkaç cümleye işarettir:

   1. Beşerdeki maslahatlar ve beşerin hayr-ı kesire nisbeten mefsedetleri, şerr-i kalildir. Şerr-i kalil için hayr-ı kesiri terk etmek, hikmete muhaliftir.

   2. Beşerin hilâfete olan sırr-ı liyakati, melâikece meçhul, Hâlikça malumdur.

   3. Beşerin onlara tercih hakkını veren hikmet, melâikece meçhuldür.

   4.  اِنَّ  ’nin ifade ettiği tahkik, bazen sarih hükme değil, cümlenin bir kaydından istifade edilen zımnî bir hükme râci olur. Burada   اِنَّ ’nin tahkiki,   لاَ تَعْلَمُونَ   kaydından istifade edilen hükm-ü zımniye râcidir. Yani, “Sizler muhakkak bilmiyorsunuz; ve keza Allah’ın ilmi lâzım, beşerin vücudu melzumdur.” Bu cümlede ilm-i ilâhînin vücuduna delâlet eden   اَعْلَمُ  ’den, beşerin vücuda geleceği tebarüz eder. Çünkü   اَعْلَمُ ’nün delâletine göre, ilm-i ilâhî taallûk ve tahakkuk etmiştir. Öyle ise beşerin vücudu herhalde olacaktır.