muhali nefyetmekte faide yoktur. Binaenaleyh,   لاَ يَسْتَحْيِى   yerinde   لاَ يَتْرُكُ   denilmiş olsaydı, muhaliyete mahal kalmazdı.

 Cevap:   بَعُوضَةً   ile yapılan temsili iktiza eden ve hüsnünü takdir eden hikmet, belâgat vesaire gibi esbaba karşı temsili terk etmek isteyen, hayâdan maada tek bir esbab yoktur; hayâ da Cenab-ı Hak hakkında muhaldir. Öyle ise, o temsili terk etmeye asla sebep bulunmadığına işareten,   لاَ يَسْتَحْيِى   kelimesi   لاَ يَتْرُكُ   kelimesine tercih edilmiştir. Çünkü   لاَ يَتْرُكُ   kelimesi, bu manayı ifade edemez. Yahut   لاَ يَسْتَحْيِى  ’nin zikri onların ahmakçasına söyledikleri   اَماَ يَسْتَحْيِى رَبُّ مُحَمَّدٍ مِنَ التَّمْثِيلِ بِهٰذِهِ الْمُحَقَّرَاتِ   Yani, “Muhammed’in Rabbi bu hakir şeylerden temsil getirmeye hayâ etmez mi?” diye söyledikleri sözlerindeki   يَسْتَحْيِى   kelimesine müşakelet ve müşabehet içindir. Kur’an-ı Kerim, belâgatça kıymetli olan   مُشَاكَلَةً فِى الصُّحْبَةِ   üslubuna binaen, onların kullandıkları   يَسْتَحْيِى   kelimesini aynen kullanmıştır. Onların bu sözlerine müşakelet ve müşabehet nokta-i nazarından   اَنْ يَضْرِبَ   yerinde   مِنَ الْمَثَلِ الْحَقِيرِ   denilmesi, müşabeheti saklamak için daha münasip olurdu. Fakat bu münasebetin nazara alınmaması, lâtif bir üsluba işarettir ki, temsiller mühür veya imzalar gibi tasdik ve isbat içindir. Nasılki yazılan bir şey mühürlenmekle tasdik edilmiş olur; aynen bunun gibi, söylenilen bir söz de, bir misal ile tasdik ve isbat edilmiş olur. Yahut,   اَنْ يَضْرِبَ   ile paranın darbına îma edilmiştir. Yani, temsillerin darbı ve darb-ı meseller, sikkenin darbı kadar kelâma kıymet veriyor. Yani nasılki sikke; gümüş ve altına kıymet veriyor, darb-ı meseller de kelâmlara o nisbette kıymet ve itibar veriyor. Ve bu işaretle vehimleri def’ etmek için temsillerin