اَتَيَمَّنُ   veyahut mukadder olan   قُلْ   ’ün istilzam ettiği   اِقْرَأْ   fiillerinden birine mütealliktir.

   İhtar:   بِسْمِ اللّٰهِ  ’deki “car ve mecrur”a müteallik olarak mezkûr olan fiiller, besmeleden sonra takdir edilir ki, hasrı ifade etmekle ihlâs ve tevhidi tazammun etsin.   اِِسْمِ  ; Cenab-ı Hakkın zatî isimleri olduğu gibi, fiilî isimleri de vardır. Bu fiilî isimlerin, Gaffar ve Rezzak, Muhyi ve Mümit gibi pek çok nevileri vardır.

   Sual: Bu fiilî isimlerinin kesretle tenevvüü neden meydana geliyor?

   Cevap: Kudret-i ezeliyenin kâinattaki mevcudatın nevilerine, fertlerine olan nisbet ve taallûkundan husule gelir. Bu itibarla,   بِسْمِ اللّٰهِ    kudret-i ezeliyenin taallûk ve tesirini celb eder. Ve o taallûk, abdin kesbine ve işine yardım edici bir ruh gibi olur. Öyle ise, hiç kimse, hiçbir işini besmelesiz bırakmasın.  اَللّٰهُ   lâfza-i celâli, bütün sıfât-ı kemaliyeyi tazammun eden bir sadeftir. Çünkü, lâfza-i celâl, Zat-ı Akdese delâlet eder. Zat-ı Akdes de, bütün sıfât-ı kemaliyeyi istilzam eder. Öyle ise, o lâfza-i mukaddese delâlet-i iltizamiye ile bütün sıfât-ı kemaliyeye delâlet eder.

   İhtar: Başka ism-i haslarda bu delâlet yoktur. Çünkü, başka zatlarda sıfât-ı kemaliyeyi istilzam etmek yoktur. 

اَلرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ  : Bu iki sıfatın lâfza-i celâlden sonra zikirlerini icab eden münasebetlerden birisi şudur ki: Lafza-i celâlden celâl silsilesi tecelli ettiği gibi, bu iki sıfattan dahi cemal silsilesi tecelli ediyor. Evet, her bir âlemde emir ve nehiy, sevap ve azap, tergib ve terhib, tesbih ve tahmid, havf ve recâ gibi pek çok füruat, celâl ve cemalin tecellisiyle teselsül edegelmektedir.