Pek büyük bir şey tebşir edildiği zaman, akıl tereddüt eder, inanamaz; inandırmak için tekide ihtiyaç olur. Ve keza, neşe ve sürur makamları, evhamdan hâli olmalıdır. Çünkü edna bir vehimle, sürur zail olur. Buna binaen, burada o büyük tebşirat,    اَنَّ   ile tekid edilmiştir ki; hem akıl inansın, hem o süruru izale edecek hiçbir evham kalmasın. Ve keza, bu tebşiratın yalnız bir vaadden ibaret olmayıp, bir hakikat olduğuna işarettir.

 İhtisası ifade eden   لَهُمْ  ’deki  (  ل  ) , tebşir edilen şeyin onlara mahsus ve onların mülkü ve onların fazlı, istihkakları olduğuna delâlet eder ki; lezzetleri tamam, sürurları müzdad olsun. Ve illâ, bir padişah, bir fakiri misafir ederse, madem o misafirlik ve o sohbet ebedî değildir, kıymeti yoktur.

    لَهُمْ  ’ün takdimi hasrı ifade ettiğinden, beyne’n-nâs, Cennetin onlara tahsis kılındığına ve dolayısıyla ehl-i nârın da perişan hallerini onların gözleri önüne götürmeye sebep olduğuna delâlet eder. Ve bu itibarla Cennetin lezzeti artar ve kıymeti tezahür eder.

 Cennetin cem’i, Cennetlerin taaddüdüne ve amellere göre Cennetin mertebelerine işarettir. Ve keza, Cennetin her bir cüz’ü, Cennet gibi bir Cennet olduğuna ve her bir mü’mine düşen kısım, büyüklüğüne nazaran tam bir Cennet gibi göründüğüne işarettir.

 Cennetin tenkiri ise, güzelliğinin kabil-i tarif ve tavsif olmadığına veya sâmi’lerin iştiha ve istihsanlarının fevkalâdeliğine işarettir.

    تَجْرِى  : Bahçelerin en güzeli, içinde suyu bulunanlardır. Bunların da en güzeli, içlerinde suları akanlardır. Bunların da en iyisi, akıntısı devamlı olanlardır. İşte, cereyanın siga-i muzari kıyafetinde zikredilmesi, o cereyanları tasvir etmekle, devamlı olduğuna işarettir.

    مِنْ تَحْتِهَا  : Hadravat (yeşillik) ve nebatat içinde cereyan eden suların en iyisi, nebean suretiyle bahçenin içinden çıkmakla yüksek köşklerin altından kendine mahsus terennümatıyla geçen, eşcar ve nebatata dağılan sulardır;   مِنْ تَحْتِهَا   kelimesi, bu kısım sulara işarettir.