فَاَخْرَجَ   ’deki  (  ف  ) , müddet ve mühlet olmaksızın takibi ifade eder. Buna binaen, semeratın ihracı, yağmurun inzali akibinde bir müddet ara vermeden husûle gelmesi lâzımdır. Halbuki ihrac ile inzal arasında hayli bir zaman vardır. Öyle ise   اَخْرَجَ    اَنْزَلَ   ’ye atıf değildir. Ancak, inzali takip eden fiillerin silsilesi ortadan kaldırılarak o fiillerin neticesi hükmünde olan   اَخْرَجَ     اَنْزَلَ  ’ye atfedilmiştir. Takdir-i kelâm şöyle olsa gerekir:

وَ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَۤاءِ مَۤاءً (فَاهْتَزَّتِ اْلاَرْضُ وَرَبَتْ وَاَخْضَرَتْ وَ اَنْبَتَتْ)

فَاَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ

  Bu itibarla inzali takip eden   اِهْتَزَّتْ   fiilidir.  (  ف  ) ’nin de asıl mevkii,   اِهْتَزَّتْ  ’tir.

    بِهِ  ’deki  (  ب  )  harfi, sebebiyet ile karışık ilsak manasınadır. Yani, su, semeratın husûlüne sebep olduğu gibi; semerata mülsak, karışık, yapışık olduğundan da, semeratın taravet ve tazeliğini muhafazaya vesiledir.  

    مِنَ الثَّمَرَاتِ  ’deki   مِنْ   , beyan ile karışık ibtidayı ifade eder. Bu itibarla   اَخْرَجَ  ’ye mef’ul olamaz, ancak sâmiin fehmine göre tayin edilen mef’ulü mukadderdir.   مِنَ الثَّمَرَاتِ   ise, o mef’ule beyandır. Takdir-i kelâm,   فَاَخْرَجَ بِهِ ﴿ اَنْوَاعًا ﴾ مِنَ الثَّمَرَاتِ   şeklindedir.

   Nekre olarak   رِزْقًا   ’in zikredilmesi, bu rızkın nereden ve ne ile husûle geldiği size meçhul olduğuna işarettir.