Kitaplar
İşarat'ül-İ'caz

   Altıncısı, insanlar arasında yapılan nida ve hitaplarda âdet edinmiş olan şeylere işarettir ki; insan evvelâ gördüğü adamı çağırır ve durdurur, sonra kim olduğunu anlamak için alâmetlerine dikkat eder, sonra maksadını anlâtır.

   Hülâsa, mezkûr hitap, geçen üç cihetten tekid edilmiş şu nüktelere işarettir. 

   (  يَا  ) ile nida edilen insanlar; gafil, gâib, hâzır, câhil, meşgul, dost, düşman gibi çok muhtelif tabakalara şamildir. Bu muhtelif tabakalara göre (  يَا  ) ’nın ifadesi değişir. Meselâ, gafile karşı, tenbihi ifade eder; gâibe ihzarı, cahile tarifi, dosta teşviki, düşmana tevbih ve takrîi gibi, her tabakaya münasip bir ifadesi vardır. Sonra makam-ı kurbu iktiza ettiği halde, uzaklara mahsus olan (  يَا  ) edatının kullanılması bir kaç nükteye işarettir:

   1. Teklif edilen emanet ve ibadetin pek büyük bir yük olduğuna,

   2. Derece-i ubudiyetin, mertebe-i uluhiyetten pek uzak olduğuna,

   3. Mükelleflerin, zaman ve mekânca hitabın vakit ve mahallinden ırak bulunduğuna,

   4. İnsanların derece-i gafletlerine işarettir.

   Muzafu’n-ileyh’siz zikredildiğinden umumî bir tevessümü ifade eden (  اَىُّ  ) kelimesi, hitabın umum kâinata şamil olup, yalnız farz-ı kifaye suretiyle haml-i emanete ve ibadete insanların tahsis edilmiş olduklarına işarettir. Öyle ise ibadette insanların kusurları umum kâinata tecavüzdür.

   Sonra, (  اَىُّ  ) kelimesinde bir icmal ve bir ibham vardır; çünkü izafesiz zikredilmiştir. Onun o ibham ve icmali, (  نَاسُ  ) kelimesiyle izale ve tafsil edildiğinden, aralarında bir icmal ve tafsil cezaleti meydana gelmiştir.  اَىُّ : هَا   ’nün muzafu’n-ileyh’ine ivaz olmakla beraber, (  يَا  ) edatıyle çağırılanları tenbih içindir. 

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310
Fihrist
Lügat