Birincisi: Her iki taraf da öyle hayrete düşmüşlerdir ki, kendilerine kurtuluş yolları tamamen kapanmış, necat vesileleri kaybolmuştur.

   İkincisi: Her iki taraf da korku şiddetinden bütün mevcudatın kendilerine düşman olduklarını zannederler; bir dakika bile ölüm tehlikesinden emin olmazlar.

   Üçüncüsü: Her iki taraf da dehşetin şiddetinden akıllarını kaybetmiş deliler gibi olurlar. Hatta kılınçların parıltısını görüp, gözlerini yummakla veya tüfeklerin seslerini işitip, kulaklarını tıkamakla ölümden tahaffuz etmek isteyen veya güneşin gurubunu istemediğinden saatinin zembereğini kısaltan ahmaklar gibi bir vaziyet gösterirler. Halbuki, kulaklarını tıkamakla veya gözlerini yummakla gök gürültüsünden ve şimşek çakmasından kurtulamazlar.

   Dördüncüsü: Güneş, yağmur, su, ziya çiçeklere isabet ederse hayat verirler, nebatata olursa terbiye ve tenmiye ettirirler, pis şeylere isabet ederlerse kabih kokuları ihdas ederler, emvat ve ölülere bakarlarsa ufunet tevlid ederler. Kezalik, rahmet ve nimet dahi, kendilerine layık olan mevkilere isabet etmezler de, onları intizar edip kıymetlerini bilmeyen mevkilere isabet ederlerse, zahmetlere ve nıkmetlere inkılâb ederler.

   Beşincisi: İkinci temsilin mealiyle münafıkların kıssasının meali arasında, eczalarına bakılmaksızın münasip olduğu gibi; her iki tarafın eczaları arasında da münasebetler vardır. Ezcümle,   صَيِّبٍ   nebatata hayat verdiği gibi, İslâmiyet de ervaha hayat veriyor. Şimşek, gök gürültüsü; vaad ve vaid, yani hayırlı ve zararlı Allah’ın emirlerine; zulümat da, küfrün şüphelerine, nifakın şeklerine işarettir.

   Sonra, bu temsilin cümleleri arasındaki münasebetler:

   Kur’an-ı Kerim,   اَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّمَآءِ   cümlesiyle, “Münafıklar ıssız, korkunç ve şiddetli bir sahrada, karanlıklı bir gecede, her bir katresi bir mermi gibi şiddetli bir yağmura tutulan yolcular gibidir” dediği zaman, sâmi derhal ayıldı, suale geldi ve dedi: