Kitaplar
İşarat'ül-İ'caz

   Sonra, bu temsilin cümlelerinin meali, heyet-i mecmuasıyla, münafıkların hikâyelerinin mealine muvafık geldiği gibi ayrı ayrı da hikâyelerinin cümlelerine uygun gelir.

   Evet, münafıkların hikâyesi böyledir: Zâhiren imana gelmişlerdir, sonra kalben küfür ve inkâr etmişlerdir, sonra hayret ve tereddüt içinde kalmışlardır, sonra hakkı talep etmemişlerdir, sonra o dalâletten rücua kadir olmamışlardır ki hakkı arasınlar.

   Temsilin meali ise: Evvela ateş yakmışlardır, sonra o ateşi muhafaza edememişlerdir, sonra ateşleri sönmüştür, sonra zulmet içinde kalmışlardır, sonra her şey onlara görünmez olmuştur. Gece vakti ses sada olmadığından, sanki sağır olmuşlardır. Ateşleri söndüğünde, a’mâ gibi olmuşlardır. Bir muhatap veya bir yardımcıları bulunmadığından, sanki lâl olmuşlardır. Ve o zulmetten çıkıp rücua kadir olmadıklarından, sanki ruhsuz heykel kesilmişlerdir.

   İşte temsildeki cümleler ile hikâyedeki cümleler arasında muvafakat tamamen tebarüz etmekle aralarında bir muhalefet kalmadığı tebeyyün etti.

   İhtar: Temsildeki zulmet, hayret, ateş; hikâyedeki küfür, adem-i sebat ve fitnelerine işarettir.

   Sual: Temsilde nurdan bahsedilmiştir. Münafıkların nuru nerede?

   Elcevap: Kendisinde nur olmayan bir insan, muhitinde bulunan nurdan istifade eder. Muhitinde bulunmasa, kavminde; kavminde bulunmasa, nev’inde; nev’inde bulunmasa, fıtratında; fıtratında mümkün olmasa, dünya menfaatleri için lisanında vardır. Bu da olmasa, evvelce iman edip sonra irtidat edenlerin evvelki nurlarına işarettir. Bu da olmasa, dünyaya ait, gördükleri istifadelerine işarettir –ateşin, fitnelerine işaret olduğu gibi.– Bu da olmadığı takdirde, daire-i imkânda olan nurları, vücud dairesine indirilmiştir,   اِشْتَرَوُا الضَّلاَلَةَ بِالْهُدٰى   ’daki hidayet gibi.

   Sonra, cümlelerin arasındaki cihet-i irtibata gelince:

    مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذيِ اسْتَوْقَدَ نَارًا   Yani, “Onların meseli ateş yakan adamın meseli gibidir.” Bu cümlenin mevki ve makama olan münasebeti şöyle tasvir edilebilir ki:

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310
Fihrist
Lügat