ihzar etmiştir ki, bu ayette onlara yükletilen hükmün illet ve sebebi sâmice malum olsun.

   Sual: Uzaklık cihetini de ifade eden   اُولٰۤئِكَ   ile münafıkları uzak göstermekten maksat nedir?

   Elcevap: Onların tarik-i haktan uzaklaşmalarına ve bir daha doğru yola rücuları mümkün olmadığına işarettir. Çünkü, gitmek onların elinde ise, gelmek onların elinde değildir.

   Yeni in’ikad ve teşekkül etmeye başlayan hakikatler hakkında kullanılan   اَلَّذِينَ   ünvanı, hidayeti satıp dalâleti almak gibi şu pis muamelenin –bir nevi ticaret olmakla– zamanın insanları için esaslı bir meslek olmaya başlamış olduğuna işarettir.

    اِشْتَرَوُا   ünvanı ise, münafıkların “Hidayeti terk edip dalâleti aldığımız, fıtratımızın iktizasıdır; ihtiyarımız ile değildir” diye yapacakları mazeretin reddine işarettir. Evet, sanki Kur’an-ı Kerim onlara diyor ki: “Cenab-ı Hak, re’sü’l-mal olarak size uzun bir ömür vermiştir ve ruhlarınızda da kemalât istidadını bırakmıştır ve hidayet-i fıtriyenin çekirdeğini de vicdanınıza dikmiştir ki, saadeti alasınız. Halbuki, sizler saadete bedel lezaiz-i faniye ve menafi-i dünyeviyeyi alıyorsunuz, demek sû-i ihtiyarınızla dalâlet mesleğini hidayet mesleğine ihtiyar ve tercih etmekle, hidayet-i fıtriyenizi ifsad, re’sü’l-malınızı da zayi ettiniz.”

    اَلضَّلاَلَةَ بِالْهُدٰى   münafıkların iki hüsrana maruz kaldıklarına işarettir: Birisi, dalâlet hüsranıdır; ikincisi, hidayet gibi büyük bir nimeti kaybetmektir. 

    فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ   Yani, “Ticaretlerinin kârı olmadı.”

   Sual: Münafıkların bu ticaretlerinde re’sü’l-malları da zayi olduğu halde yalnız kârlarının olmamasından bahsedilmesi neye işarettir?

   Elcevap: Akıllı bir tüccarın, kârı olmayan bir alışverişe girişmemesi lazım olduğuna ve kârı olmamasıyla beraber, re’sül-malın da zayi olması ihtimali olan ticaretlere girişmemesi elzem ve evlâ olduğuna işarettir.