وَاِذَا قِيلَ لَهُمْ اٰمِنُوا كَمَآ اٰمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَماَ اٰمَنَ السُّفَهَآءُ

اَلاَ اِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَآءُ وَلٰكِنْ لاَ يَعْلَمُونَ

   Yani, “Halkın imana geldikleri gibi siz de imana geliniz” diye imana davet edildikleri zaman, “Süfeha takımının imana geldiği gibi biz de mi imana geleceğiz?” diye cevapta bulunurlar. Fakat süfeha takımı ancak ve ancak onlardır, lâkin bilmiyorlar.

   Bu ayeti mâkabliyle rabt ve nazmeden cihetlere gelince; bu iki ayet, münafıkların cinayetlerini hikâye ettiği gibi onlara hem nasihat, hem irşad vazifesini de görüyor. Binaenaleyh, bu iki ayetin arasındaki atıf, ya onların mü’minlere isnad ettikleri sefahet cinayetini kendilerinin arzda yaptıkları ifsad cinayetine atıftır; veyahut emr-i bi’l-marufu tazammun eden ikinci ayet, nehy-i ani’l-münkeri ifade eden birinci ayete atıftır. Demek bu iki ayet arasındaki cihetü’l-vahdet ya cinayettir veyahut irşaddır.

   Bu ayetteki cümlelerin arasındaki cihet-i irtibat ise;

   Vaktâ ki   وَاِذَا قِيلَ لَهُمْ اٰمِنُوا كَمَۤا اٰمَنَ النَّاسُ   cümlesiyle farz-ı kifaye olan nasihat vazifesi ifa edilmek üzere kâmil insanlardan ibaret olan cumhur-u nâsa ittibaen halis bir imana davet edildikleri zaman, onların enaniyet-i cahiliyeleri heyecana gelerek   قَالُۤوا أَنُؤْمِنُ كَمَۤا اٰمَنَ السُّفَهَۤاءُ   deyip gurur ve inatlarında ısrar ettiler. Ve “Davamız haktır. Ve bizler hak üzereyiz” diye bâtıl ve inatçıların âdeti gibi, bâtıl davalarını hak ve cehaletlerini ilim iddia ettiler. Çünkü onların, nifakla kalbleri fesada uğramıştır. Şüphesiz fasid olan bir kalb gururlu olur ve ifsadata meyleder. Binaenaleyh onlar kalblerinin fasid olmasından temerrüd ve inat ediyorlar ve hedef ittihaz ettikleri ifsad iktizasıyla, yekdiğerlerine halkı idlâl etmeyi tavsiye ediyorlar. Ve gururlarının hükmüyle diyanet ve imanı sefahet ve sefalet telakki ediyorlar. Ve nifaklarının icabıyla bu sözlerinde de münafıklık yapıyorlar. Zira bu sözlerinin zâhirinden, “Biz divaneler değiliz. Nasıl sefihler gibi olacağız?” diye bir mana çıkar;